Warmtepompen werken op elektriciteit en verminderen zo de CO₂-uitstoot. Welke soorten zijn er? Wat zijn de voordelen en welke warmtepomp is geschikt voor jouw woning?

Hoe werkt een warmtepomp?

https://youtu.be/w2NFMq47pbU

Een warmtepomp is een milieuvriendelijke verwarming die werkt op elektriciteit en zijn warmte haalt uit de lucht, de bodem of het grondwater. De werkwijze van deze pomp is te vergelijken met de werking van een koelkast. Een koelkast verzamelt namelijk warmte uit de lucht in de koelkast en geeft deze warmte af aan de lucht buiten de koelkast. Een warmtepomp verzamelt warmte buiten je huis, uit bijvoorbeeld de lucht, de bodem of het grondwater. Ook als het buiten koud is, kan de warmtepomp warmte opnemen. Deze warmte verwarmt het aanvoerwater in de warmtepomp. Dit verwarmde water wordt dan door je radiatoren geloodst, waardoor deze opwarmen en op die manier wordt de lucht binnenshuis opgewarmd. Een cv-ketel verwarmt ook dit aanvoerwater, maar haalt de energie die hiervoor nodig is uit gas.

Verschillende soorten

• Volledig warmtepomp: Deze pomp geeft zowel warmte als warm water. Het apparaat kan dus je cv-ketel volledig vervangen. Aangezien de pomp alleen op elektriciteit werkt, ben je dus helemaal van het gas af (mits je ook elektrisch kookt). Er zijn twee soorten volledige warmtepompen: een die warmte uit de lucht haalt en een die warmte uit de bodem haalt.
• Hybride warmtepomp: Een hybride pomp werkt samen met je cv-ketel. In principe verwarmt de pomp je huis. De ketel is verantwoordelijk voor het warme water en springt als verwarming alleen bij als het buiten erg koud is. Je verbruikt dus wel nog steeds gas.
• Ventilatiewarmtepomp: Deze pomp is de kleinste en haalt warmte uit ventilatielucht. Het apparaat is alleen in combinatie met een mechanisch ventilatiesysteem te gebruiken. De cv-ketel verwarmt je huis en de pomp haalt warmte uit de ventilatielucht en brengt dit terug naar de cv, wat energiebesparend werkt.

Voordelen 

• Het grootste voordeel van een warmtepomp is dat het apparaat op elektriciteit werkt. Hierdoor is er dus geen gas nodig en wordt de CO₂-uitstoot drastisch verminderd. Toch blijft deze uitstoot aanwezig en dit komt doordat nog niet alle stroom in ons land op een duurzame manier wordt opgewekt. Duurzame, oftewel groene stroom wordt opgewekt uit de wind, water en zonlicht. Grijze stroom wordt gerealiseerd door gaswinning en kolen- en kerncentrales. Bij het opwekken van deze grijze stroom wordt er nog steeds CO₂ uitgestoten.
• Pas als alle elektriciteit volledig duurzaam wordt opgewekt, zal er bij het gebruik van deze stroom en dus de warmtepomp geen CO₂-uitstoot meer zijn. Een huishouden dat een warmtepomp heeft aangeschaft, stoot dus nog steeds koolstofdioxide uit, maar dit is wel beduidend minder dan bij een cv. De volledige warmtepomp met de bodem als warmtebron is het meest energiezuinig. Deze pomp vermindert de CO₂-uistoot met maar liefst 50%. De volledige warmtepomp met de lucht als warmtebron realiseert een afname van 35%. Bij een hybride pomp is de uitstoot ongeveer 25% lager.

Nadelen

• Net als een cv-ketel verwarmt de warmtepomp het water dat daarna door je radiatoren stroomt en zo je huis verwarmt. De pomp verhit dit water tot ongeveer 35-50 graden Celsius. Deze temperatuur is een stuk lager dan bij een cv-ketel, die het water namelijk opwarmt tot zo’n 60-80 graden. Door de lagere temperatuur is de warmtepomp zuiniger, aangezien het water minder heet hoeft te zijn, maar hierdoor warmt je huis ook langzamer op. Oplossingen hiervoor zijn de installatie van vloerverwarming of speciale lagetemperatuur-radiatoren (LT-radiatoren). Deze radiatoren zijn wat groter en warmen daardoor sneller op.
• Een volledige warmtepomp op buitenlucht en een hybride warmtepomp hebben een speciaal buiten-unit nodig om te kunnen functioneren. Deze unit zorgt ervoor dat er warmte uit de buitenlucht kan worden gehaald voor de opwarming van de lucht binnenshuis. Dit apparaat lijkt op een soort airco, inclusief ventilator. En deze ventilator maakt geluid als de pomp draait. Over het algemeen draait de warmtepomp alleen tijdens koude perioden, zoals de herfst en de winter, wanneer je je ramen bijvoorbeeld dicht hebt en dus toch niet veel hoort. Maar een pomp kan ook ’s nachts of ’s zomers aanspringen en dan kan er overlast ontstaan. Houd er dus rekening mee dat je de ventilator ergens neerzet waar zo min mogelijk mensen er last van kunnen ondervinden.

Grote investering  

Een warmtepomp is best een grote investering. Een volledige warmtepomp kost bijvoorbeeld al gauw meer dan 10.000 euro. Een hybride pomp zit tussen de 3600 en 4600 euro. De goedkoopste variant is de ventilatiepomp, maar kost toch ook al minstens 2500 euro. Om je toch te overtuigen om voor een energiezuinige warmtepomp te kiezen, zijn er subsidies beschikbaar. Maar desondanks ben je toch nog duizenden euro’s kwijt. Deze kosten zijn uiteindelijk wel weer terug te verdienen door het feit dat je lagere energielasten krijgt. De terugverdientijd verschilt per type pomp en de grootte van je woning, maar ligt tussen de tien en zestien jaar.

Buiten-unit om te koelen

Welke warmtepomp is geschikt voor jouw woning?

Voor een volledige warmtepomp moet je huis erg goed geïsoleerd zijn. Bij huizen die na het jaar 2000 zijn gebouwd, is de isolatie over het algemeen voldoende. Woon je in een oudere woning, dan zal je eerst energiebesparende maatregelen moeten treffen, zoals vloerisolatie en dubbelglas van goede kwaliteit (HR++ glas).

Is je woning niet optimaal geïsoleerd, maar heb je wel overal iets van isolatie? Dan is een hybride warmtepomp al wel geschikt. Mist die isolatie op sommige plekken toch nog, dan is het verstandig om die zaken eerst te verbeteren. Een huis dat niet goed geïsoleerd is, verliest namelijk een hoop warmte. Hierdoor worden (bij het gebruik van een elektrische warmtepomp) je stroomkosten nog steeds omhoog gejaagd.

Als je huis na 1974 is gebouwd, is de kans groot dat je een mechanisch ventilatiesysteem hebt. Dit maakt jouw woning dan erg geschikt voor een ventilatiewarmtepomp. Is je huis perfect geïsoleerd en heb je mechanische ventilatie? Dan zijn er ook volledige warmtepompen te verkrijgen die naast de buitenlucht of de bodem ook ventilatielucht als warmtebron gebruiken.

(Bron Milieu Centraal)