Van zonne-energie tot biogas en van steenkool tot aardolie. Er zijn nogal wat energiebronnen, maar ze zijn niet allemaal even duurzaam. Welke energiebronnen er zijn en hoe ‘groen’ ze zijn, zetten we voor je op een rijtje.

Traditionele en duurzame energiebronnen

We maken onderscheid tussen duurzame energiebronnen en traditionele of fossiele energiebronnen. Ze verschillen in zaken als luchtvervuiling, CO₂-uitstoot, klimaatverandering en (on)uitputtelijkheid. Voorbeelden van duurzame energiebronnen zijn wind- en zonne-energie. Bij fossiele energie moet je denken aan aardolie, aardgas en steenkool.

Zonne-energie

De zon is een onuitputtelijke bron van energie, waarmee zowel op kleine als op grote schaal op duurzame wijze energie kan worden opgewekt. Steeds meer Nederlanders kiezen voor zonnepanelen om (deels) in hun eigen stroom te voorzien. Naast eigen zonnepanelen zijn er ook grootschalige zonneparken, waarin energiecoöperaties, bedrijven of energieleveranciers zonne-energie opwekken. Natuurlijk kost de productie van zonnepanelen ook energie, maar dankzij het hoge rendement is dit binnen enkele jaren alweer gecompenseerd. Daarnaast wordt ook steeds beter gekeken naar hoe we oude zonnepanelen kunnen recyclen.

Windenergie

Wat een wind… In Nederland waait het vaak en dat is goed! De wind is eveneens een onuitputtelijke bron van energie. Hoewel een eigen windturbine vaak geen goede optie is, kan met grote windparken veel energie opgewekt worden. Een voorbeeld hiervan zijn de Veenwieken van duurzame energieleverancier Greenchoice. Sinds april 2020 draait dit windpark op volle kracht. In dit windpark staan 10 windturbines. Samen kunnen deze molens 20.000 huishoudens van windenergie voorzien.

Waterkracht

Stromend water levert energie op. Dit kan gewonnen worden met bijvoorbeeld stuwdammen en -meren, watermolens en waterturbines. In Nederland wordt vrij weinig gebruik gemaakt van energie van waterkracht. Deze duurzame energiebron is onuitputtelijk en bij het opwekken van de energie komen geen schadelijke stoffen vrij. Een nadeel van waterkracht is dat het de ecosystemen kan aantasten en schadelijk kan zijn voor vissen. Ze komen in de turbines terecht en sterven. In Scandinavische landen wordt op grote schaal gebruik gemaakt van waterkracht. Er wordt nog volop onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om met waterkracht energie op te wekken. Zo wordt niet alleen gekeken naar rivieren, maar ook naar de mogelijkheden om energie op te wekken langs de kust en in de zee.

Biomassa

Deze hernieuwbare en duurzame brandstof doet nogal wat stof opwaaien. Hoe duurzaam biomassa precies is staat nogal eens ter discussie. In Nederland wordt zo’n 60% van de duurzame energie gewonnen uit biomassa. Biomassa bestaat uit verschillende organische materialen, die worden vergist of vergast tot biobrandstof. Daarna wordt deze biobrandstof verbrand. Hierbij komt energie vrij. Deze bio-energie wordt duurzaam genoemd, omdat de bron hernieuwbaar is. Of energie winnen uit biomassa echt zo duurzaam is, is afhankelijk van de herkomst van de grondstof. Soms wordt er gebruikt gemaakt van huishoudelijk afval of reststromen uit de landbouw of levensmiddelenindustrie. Soms worden er ook speciaal gewassen voor geteeld.

Aard- en bodemwarmte

In de bodem zit warmte, afhankelijk van de diepte spreekt men over aard- of bodemwarmte. Aardwarmte zit het diepst, vanaf 500 meter. Het is in Nederland erg lastig te bereiken en erg duur, maar in IJsland wordt deze vorm van warmte gebruikt als verwarming voor heel het eiland. In Nederland wordt wel gebruik gemaakt van bodemwarmte. Dit wordt gewonnen tot 100 meter diepte in de bodem. Er kunnen bijvoorbeeld woningen en gebouwen, maar ook kassen mee verwarmd worden. Een bodemwarmtepomp is een voorbeeld van een manier waarop op kleine schaal warmte uit de bodem gewonnen wordt.

Steenkool

In elektriciteitscentrales en hoogovens wordt steenkool verbrand. Steenkool is een fossiele brandstof, die niet duurzaam is. In Nederland zijn de afgelopen jaren vijf steenkoolcentrales gesloten, omdat deze vorm van energie opwekken als sterk vervuilend wordt gezien. Bij het verbranden van steenkool komen veel CO₂ en andere vervuilende stoffen vrij.

Aardolie

Deze fossiele brandstof wordt gebruikt als brandstof en als grondstof voor kunststof. Nederland produceert slechts 8% van de verbruikte aardolie zelf, de rest wordt geïmporteerd. Dit komt bijvoorbeeld uit het Midden-Oosten, waar zo’n 60% van alle aardolievoorraden liggen. De verwachting is dat deze fossiele brandstof binnen nu en veertig jaar uitgeput zal raken. Daarnaast komen bij het gebruik van aardolie veel CO₂ en andere vervuilende stoffen vrij.

Aardgas

Aardgas is een veelgebruikte brandstof in Nederland. We zijn binnen West-Europa een belangrijke producent. Aardgas is in opspraak vanwege het vervuilende karakter, het feit dat de bronnen binnen nu en zo’n 60 jaar uitgeput zullen raken en het feit dat het winnen van aardgas tot aardbevingen kan leiden. Biogas wordt aangeboden als duurzaam alternatief voor aardgas.

Kernenergie

Uit uranium kan kernenergie gewonnen worden; dit gebeurt in kerncentrales. In Nederland is nog één werkende kerncentrale, deze staat in Borsele. Kernenergie staat regelmatig ter discussie. Bij het opwekken van de energie in een kerncentrale komt vrij weinig CO₂ vrij en ook is er vrijwel geen uitstoot van gevaarlijke gassen. Er wordt wel gebruik gemaakt van fossiele brandstoffen, namelijk uranium, maar het grote probleem is de veiligheid. Het radioactief afval dat overblijft, is een risico voor het milieu en de volksgezondheid. Kernafval moet langdurig en veilig opgeslagen worden, bijvoorbeeld door het in beton te gieten of te verglazen. Er is nog geen goede oplossing voor dit probleem. Ook kan er iets misgaan, de rampen bij Tsjernobyl en Fukushima staan immers nog vers in het geheugen.

Hoe zit het met groene stroom?

Niet alle stroom die uit je stopcontact komt, is groen, soms zelfs niet als het die naam draagt. Wat groene stroom nu echt groen maakt, heeft te maken met de manier van opwekken én de plek waar het opgewekt wordt. Hoe dit precies zit, leggen we je uit in het artikel ‘Wat is groene stroom?’

*Dit artikel is geschreven in samenwerking met Greenchoice.