Toen Jetske en Pelle vier jaar geleden Polen achter zich lieten en samen met hun gezin terug naar Nederland verhuisden, viel hun oog op dit karakteristieke huis uit de jaren 30. Met enkel glas en nauwelijks isolatie, was er nog aardig wat werk aan de winkel, maar hier draaide het stel hun handen niet voor om. De grootste uitdaging? Het verduurzamen van een monumentaal pand mét behoud van het originele karakter. Kijk je mee in hun duurzame woning?

De originele bouwtekeningen van dit ‘landhuis’, gebouwd in 1931, liggen nog boven op zolder. “Het is een van de eerste huizen die hier in de straat is gebouwd. Je ziet op de tekening dat er veel bos was en dat is nog steeds zo. We hebben hier heel veel grote bomen staan”, vertelt Jetske over hun huis. Daarvoor woonden ze met hun vier kinderen in Warschau.

Proefraam op zolder

“Toen we het huis kochten, was er eigenlijk nog niets aan verduurzaming gedaan”, blikt Jetske terug. “Alles was enkel glas en de toegepaste isolatie was minimaal. Wat ons wel opviel was dat er één raam op zolder was met dubbel glas. Wij vroegen de vorige bewoner waarom. Hij vertelde dat hij nooit van plan was geweest om het huis te isoleren, omdat ze geen last hadden van tocht of kou, maar hij had wel een proefraam laten maken. Ik kan me zomaar voorstellen dat de kosten te hoog opliepen om dit in het hele huis toe te passen.”

Inmiddels zijn alle ramen en deuren in de woning voorzien van dubbel glas. Dat ging niet zonder slag of stoot. “De woning is een gemeentelijk monument, wat betekent dat we alle aanpassingen in overleg met de monumentencommissie moesten maken”, legt Jetske uit. Dit betekende bijvoorbeeld dat de originele deuren, waar ook enkel glas in zat, gekopieerd werden en dikker werden gemaakt om ruimte te maken voor dubbel glas. Van alle ramen werden proeframen gemaakt om te kijken of de originele uitstraling voldoende behouden beleef. “Het is uiteindelijk echt een kopie geworden van wat er al in zat.”

Concessies tijdens het verduurzamen van een monumentaal pand

Het verduurzamen van een monumentaal pand met behoud van de originele uitstraling heeft voor het stel ook tot concessies geleid. “We hebben ons bijvoorbeeld georiënteerd op triple glas, uiteraard de meest duurzame optie”, vertelt Jetske. “Maar de triple-glasoptie heeft ook ruimte nodig (dikkere ramen) en dat paste niet. De meest duurzame dubbel-glasoptie ziet er donkerder en glimmend uit door een coating, wat uiteraard de uitstraling van het raam verandert. We kregen hiervoor geen toestemming van de monumentencommissie en hebben daarom voor deze soort dubbel glas gekozen.”

Folie en glaswol

Sinds de aankoop van de woning hebben Jetske en Pelle steeds een nieuw project aangepakt om het monumentaal pand te verduurzamen. “We zijn begonnen met het isoleren van de zolder. We hebben het plafond van de bovenste verdieping en de zijkanten van het dak gedaan. Daarna hebben we het dubbel glas, de spouwmuurisolatie en vloerisolatie toegepast.”

Voor de vloeren is gekozen voor folie van Tonzon. “Onze kruipruimte is heel krap, die is nog geen 30 cm diep. We hebben gekeken naar de mogelijkheden voor isolatie, maar dit was nog een heel gedoe. Folie van Tonzon was eigenlijk de enige optie.” En zelfs dat was nog geen makkelijke klus. “Er moest een doorgang gemaakt worden en dat is uiteindelijk heel slim gedaan. De installateur heeft een gat gemaakt via de convectorput en zo is het gelukt om de vloer te isoleren.” Voor de spouwmuur is gekozen voor glaswol, een keuze waar Jetske zich ook vooraf in verdiept heeft. “Glaswol leek mij duurzamer dan kunststof korrels, om die reden hebben we daarvoor gekozen.”

Naast het vervangen van het glas in ramen en deuren en het aanbrengen van isolatie hebben Jetske en Pelle tenslotte ook nog een aantal radiatoren vervangen en op alle verwarmingen thermostaatknoppen gezet. “Zelfs op de oude verwarmingen, wat soms best lastig was”, vertelt Jetske. “Daarvoor heb ik naar tweedehands knoppen gezocht. Het is gewoon heel prettig dat we boven de verwarmingen uit of laag kunnen zetten, zodat niet in heel het huis de verwarming vol staat te loeien.”

Nog meer verduurzamen van een monumentaal pand

Met alle aanpassingen die de afgelopen jaren gedaan zijn, is het huis een stuk duurzamer geworden. Toch heeft Jetske ook nog wel wat wensen voor de toekomst. “We hebben nu nog een cv-ketel. Die hebben we bewust nog niet vervangen, omdat hij nog goed is. Ik geloof niet dat het nodig is om op stel en sprong apparaten die nog goed zijn te vervangen. Maar als deze ketel aan vervanging toe is, wil ik graag kijken naar de mogelijkheden voor een warmtepomp.”

De scherpe lezer zal op de foto’s zien dat er geen zonnepanelen zijn, terwijl dit voor velen die hun woning verduurzamen vaak de eerste stap is. “We hadden echt heel graag zonnepanelen op het dak gewild, maar door de enorme beuken en eiken valt er veel schaduw op het dak. Er komt bijna geen zon. Buren een paar huizen verderop hebben hetzelfde probleem. Zij hebben een meting laten doen en kregen het advies om geen zonnepanelen te plaatsen. Waar we wel over nadenken, is een collectief. We zouden er graag iets mee willen doen. Er zijn meer mensen die hier tegenaan lopen en het zou mooi zijn als we bijvoorbeeld iets kunnen doen met zonnepanelen op het dak van de school of sportvereniging. Zo’n collectief is er nu nog niet, maar het zou heel interessant zijn om daarin in te stappen.”

“Als woningeigenaar kun je met je huis echt een stap zetten”

Wat het stel betreft zou na het isoleren van de woning, een duurzamere optie voor de cv-ketel en het plaatsen van zonnepanelen de volgende stap moeten zijn. “Daar wil ik me eerst verder in verdiepen.” Jetske blijft ermee bezig en vindt dit ook heel belangrijk. “Als woningeigenaar kun je met je huis echt een stap zetten om je steentje bij te dragen aan een groenere wereld. Ik geloof erin dat als iedereen een stapje zet, dat dat impact kan hebben. Er zijn vast veel mensen die nog veel betere stappen maken en zo voor meer impact zorgen. Ik ben me erg bewust dat in een grote woning wonen ook niet zo duurzaam is. En ja, ik zie bij mijzelf ook nog ruimte voor verbetering. Maar we proberen het binnen de context zo goed mogelijk te doen. Dat vind ik een mooi doel!”

Foto’s: Henny van Belkom.

Dit artikel over het verduurzamen van een monumentaal pand is een bewerkte versie van het eerder verschenen artikel in Groener Wonen editie 3 2021.