Wie regelmatig kookt, zal het wel kennen… je eten blijft plakken aan de bodem van de pan of wanneer je je eitje omdraait, zitten er allemaal kleine zwarte stukjes op. Je trouwe antiaanbaklaag laat je in de steek. Wist je dat deze antiaanbaklaag vol zit met chemische stofjes. Geen paniek, er zijn voldoende alternatieven.

PFAS verbod

Sinds een aantal jaar geldt er een verbod op PFOS (2008) en PFOA (2020) voor producten voor consumenten. PFOS en PFOA zijn voorbeelden van PFAS, wat staat voor poly- en perfuoralkylstoffen. Verwarrende en moeilijke termen, maar het is wel belangrijk dat je weet waar het over gaat. PFAS is een verzamelterm voor chemische stoffen.  Je vindt PFAS bijvoorbeeld in antiaanbakpannen, maar ook in bakpapier en zelfs in zonnepanelen. Hoewel sommige van deze stoffen (PFOS en PFOA) niet meer gebruikt mogen worden in producten voor consumenten, zijn ze lang nog niet allemaal verboden.

Wat is PFAS

Bovengenoemde PFAS stoffen kunnen schadelijk voor je zijn. Het zijn per definitie chemische, niet natuurlijke stoffen. Je lichaam kan deze stoffen niet afbreken of verwerken en dus hopen deze zich gedurende je leven op in je lichaam. Ze zitten ook in de lucht en in ons drinkwater. En dus ook in pannen met een antiaanbaklaag. Wanneer een antiaanbaklaag slijt, kan deze loslaten en kunnen de stukjes daarvan aan je eten blijven plakken. Ook kunnen de stoffen vrijkomen wanneer je de pan te heet verhit. Heb jij momenteel een pan met een normale antiaanbaklaag, dan hoef je deze echt niet stante pede te vervangen. Dat zou namelijk zonde zijn en ook onnodig het milieu belasten. Wanneer de laag begint los te laten, is het wel tijd om de pan te vervangen.

Keramische antiaanbaklaag

Een alternatief voor pannen met een traditionele antiaanbaklaag die je steeds vaker ziet, is een pan met een keramische antiaanbaklaag. Een keramische coating is een laagje gemaakt van extreem kleine deeltjes van siliciumdioxide of titaniumdioxide. Dit zijn natuurlijke materialen. Deze laag is dus een gezonder alternatief dan een PFAS laag. Deze laag kan echter wel slijten. Hoe snel dit gaat hangt af van je gebruik, maar ook bij het slijten van deze laag zul je de pan moeten vervangen.

Geen antiaanbaklaag

Dan zijn er ook nog alternatieven zonder antiaanbaklaag. Dit vergt een andere manier van koken en van onderhoud, maar deze pannen gaan bij goed gebruik een leven lang mee.

  • Gietijzer: dit materiaal zie je veel in professionele keukens. De pan moet worden ingebrand, waarbij je hem op hoge temperatuur verwarmt met olie om zo een natuurlijke antiaanbaklaag te creëren. De pannen zijn zwaar en degelijk, maar ook broos. Wanneer deze pan valt, kan hij breken. Wees er dus voorzichtig mee. De pan kun je het best reinigen met enkel water. Pas op met zuren, deze breken dat natuurlijke antiaanbaklaagje af.
  • Rvs: dit materiaal is ook zeer degelijk en slijtvast. Je hoeft deze pannen niet in te branden, maar moet wel voldoende vetstof (boter of olie) gebruiken. Je verwarmt de pan even kort voor met de vetstof en draait daarna het vuur terug voor je het eten bereidt. Je kunt deze pannen ook schoonmaken met schoonmaakmiddelen en hardnekkig vuil kun je verwijderen met een spons.
  • Koolstofstaal: ook dit materiaal zien we steeds vaker. Een pan van dit materiaal gaat, bij juist gebruik, eveneens lang mee. Het moet, net als een gietijzeren pan, ingebrand worden.
Anderen lazen ook:  6 vooroordelen over het verduurzamen van je huis

Even wennen

Het koken met pannen zonder antiaanbaklaag vergt wel wat gewenning. Bak je vlees in deze pan? Laat het vlees dan eerst even dichtschroeien. Probeer je het vlees eerder om te draaien, dan zal je merken dat het even aanbakt. Je hebt geduld nodig. Na het koken kun je eventuele aanbaksels meteen losweken door een laagje water in de pan te gieten. Belangrijk is om goed voor je pannen te zorgen, zodat de levensduur ervan verlengd wordt.

Het kiezen van een pan

Wil jij profiteren van het gemak van een pan die niet snel aanbakt, kies dan in elk geval voor een pan die vrij van PFAS is. Let op dat er duidelijk staat dat er helemaal geen PFAS in de pan zit, dat is immers de overkoepelende term. Houd er rekening mee dat je deze pannen wel moet vervangen wanneer de (keramische) coating kapot gaat. De genoemde alternatieven vergen een andere manier van koken en kunnen even een flinke investering zijn, maar zijn wel een duurzame optie omdat ze (bij juist gebruik) een leven lang mee gaan.