‘Van het gas af’ is misschien wel de meest gebruikte term van de afgelopen tijd. In ongeveer 95 procent van de woningen wordt momenteel aardgas gebruikt voor verwarming, warm water en om te koken. Maar als het aan de overheid ligt, komt daar verandering in. Vanaf 2050 wil de overheid alle huizen van het gas af. Een mooi streven, maar wat zijn dan de alternatieven voor de cv-ketel?

Zonneboiler

Een zonneboiler maakt gebruik van de zon om water te verwarmen door middel van een zonnecollector op het dak. Het warme water wordt afgevoerd naar een voorraadvat en dit kun je gebruiken om te douchen. Hierbij komt geen CO² vrij en daarom is het een duurzame maatregel. Een zonneboiler levert echter niet genoeg warmte op om ook je huis te verwarmen. Je hebt dus alsnog een cv-ketel of een warmtepomp nodig. Een zonneboiler kan dus niet als volledige vervanger van de cv-ketel dienen. Wel kun je zo’n 40 procent op je energieverbruik besparen met een zonneboiler.

Voordelen

• Milieuvriendelijk: minder CO2-uitstoot
• Subsidie is mogelijk

Nadelen

• Alsnog een cv-ketel of warmtepomp nodig
• Niet geschikt voor elke cv-ketel
• Lange terugverdientijd

Een warmtenet

Momenteel zijn zo’n 500.000 huishoudens in Nederland aangesloten op een van de 378 warmtenetten. De verwachting van het Nationaal Warmtenet Trendrapport uit 2021 is dat het aantal warmtenetten in 2030 gestegen zal zijn naar zo’n 600. Een warmtenet kan namelijk een goed alternatief voor aardgas zijn, maar hoe zit dat eigenlijk?

Gemiddeld stoot een warmtenet in Nederland 60 procent minder broeikasgassen uit. De duurzaamheid verschilt wel per warmtenet, want er zijn nog warmtenetten die de warmte uit de verbranding van aardgas halen. Met een warmtenet kun je huizen in een wijk verwarmen, daarom wordt het vooral toegepast in wijken waar de huizen dicht op elkaar staan.

In deze huizen is dan geen cv-ketel op gas meer nodig, omdat je via een kleine warmtewisselaar de woning aansluit op het net. Je huis moet wel geschikt zijn voor lagetemperatuurverwarming, maar meestal hoeft er niets te veranderen aan de radiatoren of vloerverwarming. De regeling van de temperatuur in huis gaat nog steeds via een thermostaat en radiatorkranen. Wanneer je op gas kookt, zul je moeten overstappen op elektrisch koken.

Om je huis aan te sluiten op een warmtenet zal je een bedrag moeten betalen afhankelijk van jouw wijk en de afstand tussen je woning en het net. Om de mensen die zijn aangesloten zekerheid te bieden heeft de overheid de Warmtewet opgesteld. Met deze wet ben je beschermd tegen machtsmisbruik van de warmteleverancier.

Voordelen

• De warmtenet biedt zekerheid voor gebruikers
• Milieuvriendelijk: minder CO2-uitstoot (afhankelijk van het warmtenet)
• Temperatuurregeling zoals je gewend bent: met een thermostaat en radiatorkranen
• Je weet precies waar de warmte die je gebruikt wordt geproduceerd

Nadelen

• Niet geschikt voor elke woning
• Een warmtenet aanleggen betekent veel graafwerk, waardoor er straten in de wijk worden afgezet, maar dit is tijdelijk

Verwarmen met airco

Je staat er misschien niet zo snel bij stil, maar je kunt een airco natuurlijk ook gebruiken om je huis te verwarmen in plaats van te koelen. Een airco werkt hetzelfde als een lucht-luchtwarmtepomp en als je dan toch een airco laat installeren in huis dan kun je er maar beter optimaal gebruik van maken. Wanneer je slechts één ruimte in huis wilt verwarmen, is de airco een goede optie zonder dat je gas hoeft te verbruiken, het gaat namelijk op elektriciteit. Een airco kan de kamer sneller op temperatuur brengen dan een radiator of vloerverwarming.

Een airco zal met verwarmen wel meer geluid maken dan met koelen, omdat de airco flink gaat blazen. Bovendien zal je altijd nog een andere voorziening nodig hebben om je water mee te verwarmen en daarmee is verwarmen met airco dus geen volledige vervanging van de cv-ketel.

Voordelen

• Multifunctioneel: koelen en verwarmen
• Warmt sneller op dan een radiator of vloerverwarming
• Geschikt in elke woning

Nadelen

• Verwarmt alleen de ruimte waar de airco hangt
• Kan geluidsoverlast veroorzaken
• Luchtstroom waardoor je tocht kunt voelen

Pelletkachel

Je kunt je huis ook verwarmen met een pelletkachel-cv. In plaats van gas wordt er hierbij gebruik gemaakt van houtpellets: geperste houtkorrels. Met een pelletkachel-cv kun je heel het huis verwarmen, maar dit is geen duurzaam alternatief op de traditionele cv-ketel omdat er veel meer fijnstof vrijkomt bij het verbranden van hout. En je zult de hele winter moeten stoken.

Een pelletkachel is daarentegen wel duurzamer dan een gewone houtkachel of open haard. Volgens Milieu Centraal zijn pelletkachels en biomassaketels per branduur 80 procent schoner dan gewone houtkachels. Ze werken automatisch en hebben daardoor een heel goede verbranding. Als sfeerverwarming is de pelletkachel dus wel een prima keuze, omdat je dan niet elke dag zult stoken en je bent er niet afhankelijk van om het huis op te warmen.

Toch zal de pelletkachel onder duurzame kenners altijd discussie opleveren, omdat er hout wordt verbrand. Wil je toch een pelletkachel aanschaffen? Zorg er dan in elk geval voor dat de kachel door een professional wordt geïnstalleerd en dat het rookkanaal boven de nok van het dak uitkomt in verband met brandgevaar en rookoverlast. Let ook op dat de pelletkachel het Better Biomasslabel en het ENplus A1-keurmerk heeft.

Voordelen

• Duurzamer dan een gewone houtkachel of open haard
• Schone verbranding
• Makkelijk in gebruik
• Geen hoge schoorsteen of schouw nodig

Nadelen

• Discutabel als het gaat om duurzame hoofdverwarming
• Je hebt ruimte nodig om de pelletvoorraad op te slaan
• Kan rook- en geluidsoverlast veroorzaken
• Veel onderhoud

Infraroodpanelen

Wil jij je huis duurzamer verwarmen, maar ga of kun je nog niet van het gas af, dan zijn infraroodpanelen een goede optie. Infraroodpanelen zijn niet heel geschikt als hoofdverwarming, maar wel als bijverwarming. Is jouw huis zeer goed geïsoleerd? Dan zouden infraroodpanelen wel voor de volledige verwarming kunnen dienen, al is een warmtepomp in dat geval alsnog een betere keuze voor het milieu.

Infraroodpanelen zullen dus voornamelijk gebruikt worden als bijverwarming. Je kunt de panelen neerzetten of aan de muur of het plafond hangen. Ze geven stralingswarmte af waardoor het op een bepaalde plek lekker warm wordt, bijvoorbeeld als je aan tafel zit, in de badkamer bent of op de bank ligt. Zodra je van je plek komt, is de omgeving minder warm, waardoor je dus geen constante warmte hebt in de gehele ruimte.

Infraroodpanelen geven onzichtbare langgolvige infrarode warmtestraling af. Het verwarmt niet direct de gehele ruimte, maar wel jouw lichaam. Vergelijk het met zonnestralen op je huid. Het is niet goed om lang in de zon te zitten, maar bij infraroodpanelen maakt dat niet uit, omdat er geen uv-straling is waardoor je niet zult verbranden. Een bijkomend voordeel van infraroodpanelen is dat er geen luchtcirculatie aanwezig is, waardoor er geen stof en bacteriën de lucht in geblazen worden. Dit draagt bij aan een goede luchtkwaliteit en dat is zeker voor mensen met allergieën comfortabel.

Voordelen

• Duurzame bijverwarming
• Geen radiatoren nodig
• Weinig onderhoud
• Geen luchtcirculatie waardoor er geen stof en bacteriën rondzweven
• Neemt weinig ruimte in beslag

Nadelen

• Niet geschikt als hoofdverwarming, tenzij je huis zeer goed geïsoleerd is
• Verwarmt heel plaatselijk (positionering is daarom erg belangrijk)
• Warmte is direct weg als je het paneel uitzet

Hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp is geen compleet alternatief voor je cv-ketel, maar wel een duurzame oplossing als je minder gas wilt verbruiken. Een hybride warmtepomp werkt namelijk samen met je cv-ketel, waardoor je tot wel 60 procent minder gas kunt verbruiken voor het verwarmen van je huis. Dat komt doordat de warmtepomp warmte levert aan je huis en de cv-ketel pas aan de slag hoeft wanneer het buiten erg koud is. De cv-ketel blijft ook zorgen voor het warme water dat je verbruikt in de badkamer en de keuken.

Een hybride warmtepomp is ideaal in huizen waarvan de isolatie nog niet overal op orde is. Isoleren blijft overigens wel altijd een goede maatregel als je je huis wilt verduurzamen, want je verliest onnodige warmte door ramen, muren, het dak, gaten en kieren. Het is dus verstandig om te isoleren ook wanneer je een hybride warmtepomp neemt. Een hybride warmtepomp is minder duur dan een volledig elektrische warmtepomp.

Voor een hybride warmtepomp met buitenunit ben je gemiddeld € 6000 kwijt en voor een volledig elektrische warmtepomp betaal je het dubbele.

Voordelen

• Goedkoper dan een volledig elektrische warmtepomp
• Geschikt voor bijna iedere woning
• Minder aanpassingen in huis nodig
• Milieuvriendelijk: minder CO2-uitstoot
• Besparen op energieverbruik
• Goede tussenoplossing om stap voor stap van het gas af te gaan
• Subsidie is mogelijk

Nadelen

• Niet volledig van het gas af
• Neemt ruimte in beslag
• Minder energiebesparing dan bij volledig elektrische warmtepomp
• Werkt trager dan traditionele verwarming

Volledig elektrische warmtepomp

Als je helemaal van het gas af wilt, dan is een volledig elektrische warmtepomp een goed alternatief. Een warmtepomp haalt warmte uit de lucht, grondwater of bodem. Deze warmte wordt op de juiste temperatuur gebracht en binnenshuis gebruikt om een aangenaam leefklimaat te creëren. Het maakt daarbij niet uit of de verzamelde warmte kouder is dan de temperatuur in huis. Met een warmtepomp kun je je huis verwarmen en het levert warm water op.

Niet elke woning is geschikt om zomaar over te stappen op een volledig elektrische warmtepomp. Je huis moet namelijk wel goed geïsoleerd zijn, denk aan dak-, vloer- en spouwmuurisolatie. Huizen die na 2000 zijn gebouwd hebben meestal een goede isolatie en huizen die vanaf 2010 zijn gebouwd, zijn veelal zeer goed geïsoleerd. Bij oudere huizen is het maar de vraag of er isolatie is aangebracht. Isolatiemaatregelen en de aanschaf van een warmtepomp kosten natuurlijk veel geld, maar in sommige gevallen kun je subsidie aanvragen waardoor je een deel van het bedrag terug kunt krijgen.

Je moet ook nog genoeg ruimte hebben in en om huis om een warmtepomp te laten plaatsen, want een warmtepomp is ongeveer net zo groot als een hoge koelkast. Daarnaast moet je huis geschikt zijn voor lagetemperatuurverwarming, anders is een warmtepomp alsnog zinloos. Je kunt hierbij denken aan vloer- of wandverwarming of aan radiatoren die voldoende warmte afgeven bij een lage watertemperatuur. De temperatuur die een warmtepomp levert, is 35 à 55 graden. Een cv-ketel warmt het water van de radiatoren op tot 70 à 80 graden, alhoewel steeds meer mensen de cv-ketel afstellen op 60 graden om energie te besparen.

Voordelen

• Volledig van het gas af
• Geen gaskosten
• Milieuvriendelijk: minder CO2-uitstoot
• Gelijkmatige temperatuur in huis
• Weinig onderhoud
• Geen schoorsteen nodig
• Mogelijkheid om te koelen in de zomer
• Subsidie is mogelijk

Nadelen

• Flinke investering
• Niet geschikt voor elke woning en elke radiator
• Neemt ruimte in beslag
• Werkt trager dan een traditionele verwarming