Als je halverwege je werkdag last krijgt van droge ogen, een zere keel en sufheid kan dit een teken zijn van een slecht binnenklimaat. Maar wat is een gezond binnenklimaat en hoe waarborg je dit?

“Omdat we gemiddeld zo’n 20 uur per dag binnen doorbrengen, is het van belang dat de luchtkwaliteit gezond is. Een gezond binnenklimaat maakt je energieker, zorgt voor een betere slaap en verhoogt je productiviteit,” zegt Walid Atmar van Binnenklimaat Nederland. “Onder binnenklimaat worden de luchtkwaliteit en het thermisch comfort verstaan.” Het begrip ‘thermisch comfort’ gaat over hoe tevreden we als mensen zijn over de temperatuur binnen. Dus of je het warm of koud hebt, of dat je last hebt van bijvoorbeeld een koude vloer of tocht.

Ventileren

Sluit allereerst niet alles hermetisch af om de kou buiten te houden, want stilstaande lucht komt je gezondheid niet ten goede. Door een ruimte te ventileren voer je vocht en afvalstoffen af. Tegelijkertijd komt er verse lucht van buiten naar binnen. CO₂ wordt vaak gebruikt als een indicator voor de luchtkwaliteit binnenshuis. Wanneer mensen ademen, produceren ze CO₂. In ruimtes met slechte ventilatie kan het CO₂-niveau snel stijgen, wat een teken is dat er mogelijk ook andere verontreinigingen in de lucht aanwezig zijn. Hoe vaker je lucht inademt, des te minder zuurstof deze lucht bevat. Na een lange vergadering kun je je bijvoorbeeld wat suf voelen. Dit komt omdat er dan te weinig zuurstof in de lucht zit.

Walid Atmar: “Als je de luchtkwaliteit in een ruimte wilt meten, kun je dit doen door de hoeveelheid CO² in de lucht te controleren. Hoe meer CO², hoe groter de kans dat er verontreinigingen in de lucht zitten. In de wintermaanden zijn er vaak klachten over tocht, waardoor ventilatieroosters worden dichtgedaan. De toevoer van verse lucht gaat daardoor omlaag, terwijl het juist van belang is om te ventileren. De perceptie heerst dat ventileren veel energie kost. Hierdoor wordt er nog in te veel woningen, niet of slecht geventileerd. Dat is zonde, want onderzoek van TNO wijst uit dat je juist energie kunt besparen met ventileren met moderne ventilatiesystemen.”

Temperatuur

Rillend achter je bureau zitten door de kou is geen prettige manier van werken en dit verlaagt je prestaties. Bovendien kan een lage temperatuur samen met onvoldoende ventilatie leiden tot risico’s op vocht en schimmelproblemen. Dat komt doordat lagere binnenluchttemperaturen leiden tot een hogere relatieve luchtvochtigheid. Te lage temperaturen door sober stookgedrag kunnen vochtproblemen wel erger maken, maar zijn vrijwel nooit de enige oorzaak ervan. Meestal komt dit voor in combinatie met onvoldoende ventilatie.  De Universiteit van Oxford toonde aan in een onderzoek dat 21˚C tot 23 ˚C een optimale temperatuur is op kantoor en dit de productiviteit tot wel 12 procent kan verhogen.

Te hoge temperatuurverschillen kunnen schadelijk zijn voor onze gezondheid, maar Wouter van Marken Lichtenbelt, professor aan Maastricht University pleit juíst voor matige temperatuurverschillen. Hij heeft tijdens onderzoeken ontdekt dat mensen zich van nature goed kunnen aanpassen. Variëren in temperatuur kan dus voordelig zijn voor je gezondheid. Het beste kun je hierbij de seizoenen volgen, in de zomer een iets warmere binnentemperatuur en de winter iets kouder. Het temperatuurverschil tussen binnen en buiten is dan kleiner en vergt minder inspanning.

Droge lucht

Volgens het Programma van Eisen Gezonde Kantoren van Stichting Binnenklimaattechniek ligt het ideale vochtpercentage in een kantoorgebouw tussen de 30 en 70 procent. Te droge lucht kan de slijmvliezen in de neus, keel en longen irriteren. Hierdoor kun je last krijgen van een droge keel, hoesten en ademhalingsproblemen. Een oplossing hiervoor is ruimtes goed ventileren. Droge lucht wordt namelijk veroorzaakt door een slechte ventilatie en niet door de lucht op zich. Mocht de luchtvochtigheid daardoor toch niet binnen het gewenste niveau komen, dan kan een mobiele luchtbevochtiger helpen, of je kunt een ouderwets bakje water aan de verwarming hangen. Let er bij deze oplossingen wel op dat je het water regelmatig vervangt en echt alleen samen met ventilatie gebruikt. Stilstaand water is namelijk een broedplek voor allerlei bacteriën en schimmels.

Zeker in een oud pand of in een waterrijke omgeving kan de luchtvochtigheid juist te hoog zijn met muffe geuren en schimmels als gevolg. Voor het lichaam is een vochtige omgeving ook niet prettig, het kan leiden tot hoofdpijn, benauwdheid en chronische verkoudheidsklachten. Voldoende ventileren, schimmelvreters en luchtontvochtigers kunnen dan handige tools zijn om het vochtpercentage te verlagen.

Printen

Volgens Walid Atmar dragen printers ook bij aan een slechter binnenmilieu. “Printers stoten namelijk schadelijke deeltjes uit zoals ozon, vluchtige organische stoffen en fijnstof. Fijnstof zijn in de lucht zwevende deeltjes die kleiner zijn dan 10 micrometer en kunnen gezondheidsproblemen zoals astma en allergische klachten veroorzaken. Daarnaast kun je tijdens het printen blootgesteld worden aan chemicaliën die in inkt en toner zitten.”

De beste plaats voor een printer is dus weg van drukke ruimtes zoals de kantine, een vergaderruimte of bureaus waaraan veel gewerkt wordt. Bovendien moet de ruimte waarin de printer zich bevindt goed geventileerd worden, zodat schadelijke stoffen snel afgevoerd zijn. Zorg ook dat het apparaat niet direct aan de muur grenst.

Geluidsoverlast

Naast temperatuur en luchtvochtigheid maakt ook de geluidskwaliteit deel uit van het binnenmilieu. Geluidsoverlast kan van alles betekenen. Een bellende collega, of een luid overleg; maar ook de constante ruis van elektrische apparaten kan een bron van ergernis zijn. Dit leidt tot een verlaagde concentratie en beïnvloedt de productiviteit nadelig. Geluidspanelen die de werkplek afschermen dempen deels de storende geluiden. Bijkomend voordeel is dat ze je werkruimte afbakenen en je minder snel afgeleid raakt. Ook gordijnen en vloerbedekking werken geluiddempend.

Lichtinval

Een zonnige dag turend naar je beeldscherm doorbrengen komt je fysieke en mentale gezondheid niet ten goede. Je raakt sneller afgeleid en je krijgt last van je nek en schouders. Door het knijpen met je ogen worden ze sneller moe en dit kan hoofdpijn tot gevolg hebben. Lichtkwaliteit heeft dus ook invloed op het binnenmilieu.

Je biologische klok wordt aangestuurd door de wisselende intensiteit van de daglichttoetreding. Het is van belang om voldoende buitenlicht te ervaren gedurende de dag, zodat je ’s avonds beter in slaap kunt vallen.

Wit licht met een gemiddelde kleurtemperatuur van 5.000 Kelvin is het beste voor kantoorruimtes. Deze kleur komt het meest overeen met de daglichtkleur, wat helpt bij concentratie en alertheid.

Achter gesloten deuren

De afvalstoffen, pollen, bacteriën en fijnstof die in de lucht zitten, blijven hangen in raambekleding, de vloerbedekking, in boeken, ordners, mappen en in meubels. Zet daarom alle paperassen in een kast met gesloten deuren. Zo komt het stof niet in de lucht terecht.

Stichting Gezond Binnen

Nog te veel Nederlanders zijn zich niet bewust van het belang van een gezond binnenklimaat en zitten in ruimtes met een ongezond binnenklimaat. Dat moet veranderen en dat kan veranderen. De initiatiefnemers van Stichting Gezond Binnen zetten deze verandering in gang door:

• Het verhogen van het inzicht in en het bewustzijn over binnenklimaat, op een toegankelijke en onafhankelijke manier.
• Het bieden van praktische handvaten, voor iedereen die zijn/haar binnenklimaat wil verbeteren.
• Het tonen van voorbeelden uit de eigen bedrijfsvoering, hoe kleine veranderingen leiden tot een gezonder binnenklimaat.
• Het ondersteunen en verrichten van onderzoek, om onontdekte kansen ter verbetering van ons binnenklimaat te ontsluiten.

Om deze boodschap breed uit te dragen werkt de stichting samen met verschillende partners, zowel vanuit de wetenschap als vanuit de praktijk.

Foto’s: Shutterstock