In Duitsland en Oostenrijk is elektrische verwarming een meer toegepaste oplossing dan in ons land. Dit geldt ook voor IR-verwarming, oftewel infraroodverwarming. Het wordt er niet alleen meer toegepast, maar ook al langer toegepast. We nemen een kijkje bij de oosterburen om te zien wat we van hen kunnen leren.

Waar in Nederland aardgas de voornaamste bron is om woningen te verwarmen, is dat in Duitsland en Oostenrijk anders. Hier is veel meer diversiteit wat verwarming betreft. Van oudsher werd in Duitsland veel gebruik gemaakt van oliegestookte kachels of boilers, deze optie wordt nu minder toegepast. Naast olie en aardgas maakt Duitsland ook veel gebruik van hout en vooral ook van elektrische verwarmingsvormen, zoals IR-verwarming.

In 2017 werd in Duitsland een onderzoeksteam aangesteld om het potentieel van infrarood verwarmingssystemen voor duurzame woningen te onderzoeken. Dit onafhankelijke onderzoek werd gedaan door de universiteit van Konstanz in opdracht van het Bundesministerium des Innern, für Bau und Heimat (Ministerie voor Bouw en Huizen), Zukunft Bau en Bundesinstitut für Bau-, Stadt-, und Raumforschung. De van origine Oostenrijkse fabrikant van infrarood verwarming Redwell werkte aan het onderzoek mee.

Over het onderzoek

Ruim drie jaar lang werd in (nieuwbouw)woningen, panden en testomgevingen onderzoek gedaan naar IR-verwarming en werd een vergelijking gemaakt tussen warmtepompen en elektrische vloerverwarming. Tijdens het onderzoek is gekeken naar gebruik en kosten, maar ook naar comfort en regelbaarheid van de systemen.

Joris Salvini van Redwell Nederland neemt ons mee in het onderzoek. “In 2017 is deze studie gestart en deze is begin 2020 afgerond. Het onderzoek was erop gericht om te ontdekken wat het potentieel voor infrarood verwarming als duurzame verwarmingsoptie in Duitse (nieuwbouw)woningen is”, legt Joris uit. “Het onderzoek maakt een vergelijking tussen warmtepompen in combinatie met vloerverwarming en elektrische verwarming, waaronder ook infrarood. In het onderzoek is onder andere gekeken naar de energie-efficiëntie, de praktijkervaringen van bewoners omtrent comfort en regelbaarheid, de recyclebaarheid van de systemen en de vergelijking in kostprijs van de systemen.”

Resultaten

Een belangrijke onderzoeksvraag was de economische rendabelheid van de systemen. Uit het onderzoek blijft dat het systeem met een warmtepomp en vloerverwarming hogere investerings-, bedrijfs- en onderhoudskosten met zich meebrengt. Daartegenover staan dan wel lagere verbruikskosten. Een infraroodsysteem in combinatie met zonnepanelen heeft weliswaar hogere verbruikskosten, maar lagere investerings- en onderhoudskosten. De totale kosten komen volgens het onderzoek dan ook lager uit. De onderzoekers hebben hierbij gekeken naar een tijdsbestek van 50 jaar. De exacte winst die te behalen valt, hangt daarnaast ook af van de omvang van de woning en de mate waarin deze geïsoleerd is.

Volgens het onderzoek past een infraroodsysteem dat werkt op duurzaam en lokaal geproduceerde energie goed binnen de energietransitie. Het onderzoek concludeert dat IR-verwarming in (nieuwbouw)woningen en appartementen kan bijdragen aan de verdere uitbouw van duurzame energieopwekking, zonder een dermate hoge investering van de woningeigenaar te eisen zoals bij een warmtepomp. Wanneer het systeem optimaal wordt geregeld, bijvoorbeeld door middel van slimme thermostaten, stelt het onderzoek dat het mogelijk is om met een IR-systeem in combinatie met zonnepanelen ook in de verwarmingsperiode een gelijke of zelfs lagere netbelasting te realiseren als die van een warmtepompinstallatie.

Er is hierbij wel uitgegaan van huizen die optimaal geïsoleerd zijn, anders zou de vergelijking met een warmtepompinstallatie ook niet getrokken kunnen worden. Infrarood verwarmingspanelen kunnen ook toegepast worden in woningen die minder goed te isoleren zijn, uiteraard ligt het verbruik dan wel hoger. Daarnaast is de werkingsgraad van het paneel van belang. Uit het onderzoek bleek dat de kwaliteit en werking van de panelen op de markt zeer uiteenlopend zijn.

IR-verwarming als serieuze optie

Infraroodverwarming is dus een serieuze optie voor wie minder of zelfs geen gas meer wil verbruiken om zijn woning te verwarmen. Voor wie dit overweegt geeft Joris Salvini nog enkele tips; “Kijk goed naar de herkomst van je paneel. Is het productieproces transparant? Neem hierbij ook keurmerken in acht, zoals Leibetriebe Austria. Let daarnaast ook op de garantie en welk soort garantie dit is. Gaat het om fabrieksgarantie? Is er een lange garantieperiode, kijk dan goed of deze niet veel uitsluitingen heeft, dan is de langere periode vaak weinig waard.

Tenslotte is het belangrijk om het bedrijf waar je de panelen koopt even goed onder de loep te nemen. Kun je er enkel de panelen aanschaffen, of krijg je ook een totaaladvies?” Dat laatste is volgens Salvini onmisbaar. “Wie een volledige transitie wil maken, heeft echt maatwerk advies nodig. Om tot de gewenste resultaten te komen is het belangrijk dat een adviseur langskomt om de situatie op te nemen en de juiste capaciteit te berekenen.”

Dit artikel is eerder verschenen in Groener Wonen editie 3 2021.