De warmtepomp is aan een stevige opmars bezig. Volgens het CBS stond de teller eind 2021 al op 1,3 miljoen warmtepompen en dat aantal is sindsdien alleen maar gegroeid. Wil jij ook (deels) gasloos stoken maar weet je nog niet welk type pomp voor jou geschikt is? Wij leggen het uit.

In feite zijn er twee basissystemen actief. Een volledige warmtepomp waardoor je voor stoken en warm water volledig van het gas af kunt en de hybride warmtepomp die samenwerkt met je cv-ketel.

Volledige warmtepomp

Met een volledige warmtepomp ben je echt klaar voor de toekomst. Als je meteen overstapt op een kookplaat met een stekker, kun je het gas laten afsluiten. Er zijn twee soorten volledige warmtepompen: een variant die de lucht als warmtebron gebruikt en een variant die warmte haalt uit de bodem of het grondwater.

Warmte uit de lucht

De volledige warmtepomp die warmte uit de lucht haalt, werkt met een buitenunit en een binnenunit. De buitenunit bestaat uit een kast met een ventilator erin. Je ziet ze inmiddels op steeds meer plekken verschijnen want dit is een populair type warmtepomp. De buitenunit zet je op het dak of bijvoorbeeld in de tuin. Het maakt iets lawaai, dus daar moet je wel rekening mee houden. In de regel valt het geluid erg mee maar zet de unit niet pal naast het slaapkamerraam van je buren.

De binnenunit ziet er uit als een grote koelkast. Meestal kun je die wel kwijt op de plek waar je cv-ketel hing, maar hij is behoorlijk wat groter dus check of je voldoende plaats hebt of dat je op een andere plek in je woning ruimte moet maken. Deze binnenunit is zo groot omdat hij een boiler met warm water bevat voor je warm tapwater. Lucht van buiten wordt in de unit warmer gemaakt en afgegeven aan je verwarming en aan het vat met warm water.

Grondgebonden warmtepomp

De andere variant van de volledige warmtepomp is de grondgebonden warmtepomp. Vaak is het duurder en ingewikkelder om dit systeem aan te leggen aangezien de warmte niet uit de lucht maar uit de bodem wordt gehaald. Bij bestaande bouw is de aanleg van dit systeem behoorlijk ingrijpend en kostbaar omdat er nogal wat grondwerk bij komt kijken. Bij nieuwbouw wordt er wel vaker voor gekozen omdat het gemakkelijker is om de grondwerkzaamheden meteen bij de bouw mee te nemen en omdat de kosten van bijvoorbeeld de grondboring vaak over meerdere woningen verdeeld kunnen worden.

Dit systeem heeft veel voordelen: het is energiezuiniger en dus voordeliger in het gebruik omdat de bodem een vrij constante temperatuur heeft. Bovendien kan deze warmtepomp passief koelen wat in onze steeds warmer wordende zomers heel aantrekkelijk is. De bodemtemperatuur ligt ongeveer tussen de 10 en 12 graden. Bij passief koelen wordt de compressor van de warmtepomp uitgeschakeld en gebruikt alleen de circulatiepomp wat elektriciteit om het koele water door het systeem te pompen.

De grondgebonden warmtepomp heeft dus geen buitenunit maar wel een binnenunit ter grootte van een flinke koelkast.

Hybride warmtepomp

Zeker bij oudere woningen wordt vaak gekozen voor een hybride warmtepomp. Hiermee kun je ongeveer 70 procent gas besparen. De hybride warmtepomp werkt samen met je cv-ketel en is een stuk kleiner dan de volledige warmtepomp. Dat komt omdat je voor een hybride warmtepomp geen boiler nodig hebt. Warm tapwater wordt verzorgd door je cv-ketel die bovendien kan bijspringen op echt koude dagen. Dit gebeurt overigens automatisch. De meeste hybride warmtepompen gebruiken de lucht als warmtebron en beschikken dus ook over een buitenunit net als de volledige warmtepomp.

Overigens worden zowel de volledige warmtepomp als de hybride warmtepomp meestal ook voorzien van een buffervat. Dit vat zorgt ervoor dat de warmtepomp niet steeds start en stopt bij temperatuurschommelingen in huis. De inhoud van dit vat varieert van 50 tot 120 liter maar er zijn ook buffervaten van 200 of zelfs 500 liter.

Aanpassingen aan je huis

Voor een volledige warmtepomp moet je huis behoorlijk goed geïsoleerd zijn. Woningen gebouwd vanaf 1992 zijn redelijk geïsoleerd al is wellicht nog na-isolatie nodig. Woningen die vanaf 2009 werden opgeleverd, zijn in de regel echt goed geïsoleerd en gemakkelijk geschikt te maken voor een volledige warmtepomp. Kijk wel even goed naar je ramen: gewoon dubbel glas is niet voldoende, je moet echt HR++ glas hebben.

Een hybride warmtepomp stelt iets minder hoge eisen aan de isolatie van je woning omdat je cv-ketel altijd kan bijspringen om het behaaglijk warm te krijgen in huis. Natuurlijk zorgt isolatie voor een lager energieverbruik dus het is wel slim om indien nodig vloer, muur, dak en ramen te isoleren.

Radiatoren of vloerverwarming

Als je overstapt op een warmtepomp is je afgiftesysteem een punt van aandacht. Een warmtepomp is een lagetemperatuurverwarming. Bij een gewone cv stroom er water van 60 °C tot 85 °C door de verwarmingsbuizen maar bij een warmtepomp is de aanvoertemperatuur maar 35 °C tot 55 °C. Dat betekent dat je afgiftesysteem daarop berekend moet zijn en bij voorkeur een groot oppervlak heeft. Bij een hybride warmtepomp hoef je je radiatoren niet per se te vervangen maar het systeem werkt wel beter als je dat doet. Veel mensen kiezen voor vloerverwarming op de benedenverdieping en laten op de slaapkamers de oude radiatoren hangen. De aanleg van vloerverwarming in bestaande bouw kan behoorlijk ingrijpend zijn. Gelukkig zijn er ook radiatoren ontwikkeld die wel geschikt zijn voor een lage temperatuur verwarming. Het Nederlandse merk Jaga heeft zich hierin gespecialiseerd.

Meer weten over de werking van de warmtepomp? Klik hier!