Een kurken vloer of een wandelement: het is niet alleen mooi in huis, maar blijkt ook een groene keuze te zijn. Want kurk is honderd procent recyclebaar, duurzaam en milieuvriendelijk. Dat het ook nog eens isolerend en geluiddempend werkt, maakt het een droommateriaal voor ieder huis.
Het naoorlogse klushuis dat Arnoud Hanenburg kocht, is inmiddels onherkenbaar omgetoverd dankzij een flinke dosis kurk. Dat is niet toevallig: Arnoud is de eigenaar van Pro Suber, waarmee hij als doel heeft om kurk als (isolatie)materiaal – voor vloer, dak en muur – te promoten. Onder het motto ‘practice what you preach’ bekleedde Arnoud de wanden in zijn tussenwoning met kurk. Voor een warme uitstraling, maar ook letterlijk voor een warm gevoel. “Het hoeft hier geen 21 graden te zijn om het behaaglijk te hebben. Waar een betonnen muur een koude straling kan geven, is het met kurk voelbaar minder kil. Het materiaal isoleert thermisch én akoestisch. Tegelijk heeft kurk op de muur ook een isolerende werking in de zomer. Het werkt dan als een buffer tegen de hitte van buiten.”
Kurk wordt niet gekapt maar gepeld
Arnoud Hanenburg weet alles van kurk en was zich jaren geleden al bewust dat er voor een houdbare toekomst moet worden ingezet op CO2-neutraal bouwen. “De helft van de totale milieubelasting zit in de daadwerkelijke bouw. Je kunt dus ook veel bereiken door te kijken naar het gebruik van hernieuwbare of herwinbare materialen, zoals geëxpandeerde kurk. Dit materiaal is gemaakt van kurkgranulaat, afkomstig van de kurkeik oftewel de Quercus suber.”
Hoe het winnen van kurk in zijn werk gaat? “Bij het pellen van de kurkeik, ook wel eken genoemd, haal je de buitenste laag van de boom weg, die vervolgens hard zijn best doet om een nieuwe laag te laten groeien. Hierdoor gaat de kurkeik drie tot vijf keer meer CO2 opnemen dan een kurkeik die met rust wordt gelaten.”
In tegenstelling tot wat sommige mensen denken, worden er dus geen kurkeiken gekapt. “Wist je dat de eerste oogst van een kurkeik pas na zo’n 23 tot 25 jaar plaatsvindt? Je kunt daarna één keer in de negen jaar opnieuw oogsten. En dat oogsten is ook nog eens goed voor de levensduur van de boom. Een originele kurkeik wordt gemiddeld tachtig jaar, terwijl door het winnen van de kurk de leeftijd van de boom tot wel ruim over de tweehonderd jaar kan oplopen.”
Honderd procent natuurlijk materiaal
Voor het isoleren van je huis wordt geëxpandeerde kurk gebruikt. Hiervoor wordt het gemalen en in een grote bak onder druk verhit en zo ‘steam-backed’: door stoom gebakken. “De kurkkorrels zetten dan onder druk bij een temperatuur van zo’n 360 graden uit als een soort popcorn. De natuurlijke suberine harsen die vervolgens vrijkomen, binden het materiaal tot een massa. De grote blokken zijn honderd procent bio based en worden in platen gezaagd. Deze platen, die je in diverse diktes kunt krijgen, zijn geschikt als isolatie binnen de constructie van gebouwen.”
De platen zijn ook bruikbaar als gevelafwerking. Naast als isolatiemateriaal of gevelafwerking kun je ook denken aan geëxpandeerde kurk die gebruikt wordt om trilling-bestendig te bouwen. En er bestaan kurk-sedummodules, waarmee je met recht een echt groendak realiseert. Het dak kan tijdelijk water vasthouden, tempert hittestress in de zomer en werkt isolerend tegen winterkou. Niet alleen de planten en sedum zijn groen, maar de kurk is ook honderd procent van natuurlijk materiaal.”
Tekst: Daphne Doemges-Engelen
Dit artikel is te lezen in Groener Wonen editie 1 2020.
