Groen doet goed. Het zorgt voor een rijke biodiversiteit en het vermindert luchtvervuiling. Bomen, planten en bloemen zijn dus goed voor mens en milieu, maar zijn de gezondheidsvoordelen van een groene tuin en leefomgeving nu echt?

Veel mensen worden vrolijk van bloemen, een moestuin of een mooie boom. Mentaal doet een natuurlijke omgeving veel met je. Het kan goed zijn tegen stress, het kan je aanzetten om meer te bewegen en het draagt bij aan een optimale ontwikkeling van kinderen. Groen bevordert creativiteit en het stimuleert ontmoetingen met andere mensen. In de jaren 80 werd al onderzoek gedaan naar de relatie tussen groen en gezondheid. Een onderzoeker uit Amerika kwam er destijds achter dat patiënten die na een galblaasoperatie uitzicht hadden op groene bomen sneller herstelden dan wanneer zij uitzicht hadden op een stenen muur. Inmiddels zijn er in Nederland ook diverse onderzoeken gedaan, waaruit gezondheidsvoordelen van een groene tuin en leefomgeving naar voren komen.

‘Onder mensen met een grote groene tuin komen 20 procent minder darminfecties voor.’

Groen in de tuin

Sjerp de Vries werkt als wetenschappelijk onderzoeker en omgevingspsycholoog aan de Wageningen Universiteit & Research (WUR). Hij houdt zich bezig met het effect van contact met natuur op de gezondheid en het welzijn van mensen. Samen met zijn collega’s heeft hij meerdere onderzoeken gedaan naar de relatie tussen groen in de leefomgeving en gezondheid, het meest recent naar tuingroen. “Dit is een van de eerste grootschalige onderzoeken waarin niet alleen is gekeken naar openbaar groen, maar  ook naar  privégroen. Er blijkt een sterk verband te zijn tussen het hebben van een eigen tuin en de gezondheid”, legt De Vries uit. “Onder mensen met een grote groene tuin komen bijvoorbeeld minstens 20 procent minder darminfecties voor. Ook voor hartziekten, beroertes en hersenbloedingen vonden we best stevige relaties, die komen minstens 10 procent minder voor bij mensen met een grote groene tuin.” Klachten aan ellebogen, polsen en handen zijn de enige  aandoeningen die meer voorkomen bij mensen met een eigen tuin. “Dan komt al snel de gedachte op dat dit wel eens een gevolg kan zijn van het werken in de eigen tuin.”

Om het onderzoek zo correct mogelijk uit te voeren is er gecorrigeerd op zaken als inkomen, vermogen, opleiding, zowel op huishoudens- als op buurtniveau. “Iets anders wat we met dit onderzoek niet helemaal kunnen uitsluiten, is dat mensen met een slechte gezondheid wel eens zouden kunnen verhuizen naar een appartement zonder tuin, omdat ze bijvoorbeeld het huis of de tuin niet meer kunnen onderhouden.”

‘Vooral vrouwen lijken baat te hebben bij een groene tuin.’

De Vries en zijn team hebben tijdens het onderzoek ook gekeken of de verbanden verschillen naar leeftijd en geslacht. “Het meest duidelijk is het verschil tussen mannen en vrouwen. Voor de meeste aandoeningen is het verband tussen tuingroen en gezondheid gunstiger voor vrouwen dan voor mannen. Vooral vrouwen lijken dus baat te hebben bij een groene tuin. Dit geldt overigens niet voor alle aandoeningen, bijvoorbeeld niet voor urineweginfecties”, vertelt De Vries. “Tussen leeftijden zit ook wel wat verschil, maar het patroon is minder systematisch. Wat ons vooral opviel, was dat het gunstige verband voor darminfecties het sterkst was bij de jongste leeftijdsgroep, van 0 tot 20 jaar oud.”

Een groene omgeving

De Vries keek in eerdere onderzoeken niet naar de tuin, maar naar groen in de omgeving. “Dan kijk je naar openbaar of semi-openbaar groen binnen een straal van bijvoorbeeld een kilometer van de woning. In ons nieuwe onderzoek kwam er op dat gebied niet veel uit, maar ons eerdere en veel andere onderzoeken laten wel een gunstig verband zien tussen groen in de wijdere omgeving en een breed scala van aandoeningen bij mensen”, legt De Vries uit. Waar groen goed is voor de gezondheid, zijn zaken als geluidsbelasting en luchtvervuiling, bijvoorbeeld wanneer je naast een snelweg woont, negatief voor de gezondheid.

In het eerdere Nederlandse onderzoek bleek de relatie met groen in de wijdere omgeving overigens wat sterker te zijn voor mentale aandoeningen dan voor fysieke aandoeningen. “Het is opvallend dat wij dat voor tuingroen niet hebben teruggevonden. Voor tuingroen vonden we juist de sterkste verbanden voor fysieke aandoeningen en weinig of geen verband voor depressies en angststoornissen.” In de toekomst wil De Vries nog meer onderzoek doen naar gezondheid en een groene omgeving. “Zelf vond ik het heel opvallend dat het verband tussen tuingroen en darminfecties zo sterk was. Misschien kunnen we de samenstelling van de darmflora in beeld krijgen en dan kijken of dat kan verklaren hoe die relatie tot stand komt. Zo hopen we meer inzicht te krijgen in waarom er zo’n sterk verband tussen groen en gezondheid bestaat.”