De Dommel is niet alleen een idyllisch riviertje dat door het Brabantse landschap kronkelt, maar ook producent van groene stroom. Dit dankzij de enorme vijzel die drie jaar geleden in een bestaande stuw bij Sint-Michielsgestel werd geplaatst, een geweldig burgerinitiatief. Via crowdfunding is deze eerste coöperatieve waterkrachtcentrale in Nederland neergezet.
De bouw van de waterkrachtcentrale kostte circa 1 miljoen euro. € 750.000 is bij elkaar gehaald door crowdfunding, € 250.000 is gesponsord. De Duurzame Energie Coöperatie (DEC) Dommelstroom kent in totaal 500 leden. Met de inzet van vrijwilligers wordt de waterkrachtcentrale schoongehouden.
Hoe werkt de waterkrachtcentrale?
De enorme vijzel, een soort schroef, draait rond door de kracht van het vallende water in de Dommel. Een generator zet vervolgens deze draaiende beweging om in elektrische stroom. Een omvormer zet deze stroom daarna om in de juiste spanning. De leden van de DEC krijgen de stroom niet rechtstreeks in huis. De stroom wordt geleverd aan een energiemaatschappij die het vervolgens weer levert aan de consumenten. De centrale leverde afgelopen jaren tot nu toe tussen de 300.000 en 400.000 kWh aan energie. Dit is genoeg stroom voor circa 175 huishoudens uit de regio.
Vrijwilligers van de Dommelstroom
Een krooshek bij de waterkrachtcentrale voorkomt dat waterplanten en ander vuil in de vijzel terechtkomt. Het opgehoopte vuil belemmert echter de doorstroom van water wat ten koste gaat van de energieopbrengst. Een team van vrijwilligers lost dit probleem op. In groepjes van twee hebben ze om de zes weken dienst. Drie keer in de week komt het dienstdoende duo naar de centrale om het vuil bij het krooshek weg te halen. Op een zonnige dag in september is het de beurt aan Jeroen Klaus uit Vught (68, voormalig docent) en Martien Gerritzen uit Den Dungen (66, voormalig huismeester van een woonzorgcentrum). Beiden zijn op de fiets gekomen en beiden zijn – alsof het is afgesproken – gekleed in een spijkerbroek en lichtblauw outdoor jack.
Prachtige fietstocht
Of de centrale hen financieel wat oplevert, is voor hen niet aan de orde. ,,Het geld krijg ik er waarschijnlijk nooit uit, maar dat vind ik ook niet belangrijk. Eens per jaar is er een uitdeling in de winst en dat heeft me vorig jaar toch maar mooi € 10 opgeleverd’’, lacht Jeroen. In de zomer heeft de waterkrachtcentrale door de droogte stil gelegen, maar ook dat deert Jeroen niet. ,,Ik zit niet zonder stroom hoor! Want behalve mijn aandelen in windmolens heb ik thuis ook nog zonnepanelen en een zonneboiler. Deze waterkrachtcentrale vult de energie aan als het niet waait of de zon niet schijnt.’’’
Samen met Martien gaat hij aan de slag. Met een lange hark verwijderen ze de opgehoopte waterplanten bij het krooshek. Vandaag is er weinig vuil, binnen een kwartier is de klus geklaard. Jeroen pakt zijn elektrische fiets. ,,Als ik hier naartoe kom, fiets ik langs de Dommel, een prachtige fietstocht. Dan zie ik de Dommel daar zo’n beetje stromen en dan denk ik ‘hij is weer goed voor mij aan het werk!’.’’
Lid worden van DEC Dommelstroom?
Certificaten voor de waterkrachtcentrale zijn op dit moment niet meer verkrijgbaar. Maar dit is niet het enige project van DEC Dommelstroom. Vorig jaar is er op hun initiatief een zonnedak gerealiseerd op sporthal Theereheide in Sint-Michielsgestel en er zijn plannen om bij de rioolwaterzuivering langs de A2 bij Es zonnepanelen te installeren. Jan: ,,Als dat doorgaat, worden er nieuwe certificaten uitgegeven. Dan word je lid van de coöperatie en krijg je een toezegging voor een dividend van enkele procenten per jaar.’’
DEC Dommelstroom wil zich echter niet alleen richten op voor de hand liggende projecten zoals zonnepanelen, maar een unieke bijdrage leveren aan de energietransitie, bijvoorbeeld op het gebied van waterstof. Ten tijde van het interview met Jan Taks zijn gesprekken over nieuwe, innovatieve projecten nog gaande. Op de hoogte blijven? Kijk dan regelmatig op de website.
Dit artikel is een verkorte versie van het artikel “Groene stroom uit de Dommel”. Het volledige artikel lees je in Groener Wonen 03-2019, nu verkrijgbaar in de winkels en via Vipwinkel.nl.
