Van plan om een huis te laten verbouwen of bouwen met duurzame materialen? Door te kiezen voor een ecologische methode, ga je voor een huis dat damp-open is, oftewel het ‘ademt’. Een damp-open huis isoleert en ventileert al van zichzelf en dat draagt bij aan een goed binnenklimaat.

Een goed binnenklimaat wil zeggen een goede temperatuur, vochtregulering, frisse lucht en genoeg zuurstof in huis. Welke bouwmethode heeft de voorkeur? Strobouw en kalkhennep in combinatie met houtskeletbouw zijn goede opties. We leggen je uit wat ze inhouden.

Strobouw

Een huis van stro klinkt misschien ouderwets, maar de moderne strobouw voldoet aan alle eisen van het Bouwbesluit. In Nederland wordt voornamelijk met niet-dragende strowanden gebouwd in combinatie met een houten constructie. Daarbij worden de vakken gevuld met strobalen. Aan de binnenkant kun je leemstuc op het stro aanbrengen. Leem reguleert zelf het vochtgehalte van de binnenlucht. Voor de buitenkant is kalkstuc of hout geschikt. Belangrijk is dat de afwerking bestand is tegen regen, maar ook damp-open is. Dat draagt weer bij aan een goed binnenklimaat.

Strobouw Nederland is een vereniging van particulieren en professionals met een passie voor bouwen met stro. De vereniging zet zich in voor promotie, advies en voorlichting over deze duurzame bouwmethode. “Wat ik zo mooi vind aan stro, is dat het naar Europa is gekomen omdat het zo goedkoop is, maar later is het als het ware herontdekt als een duurzaam materiaal om mee te bouwen”, zegt Wouter Klijn van Strobouw. “Stro is een plantaardig product dat tijdens de groei CO2 opneemt in de stengel, waardoor het onttrokken blijft aan de atmosfeer. Bovendien is stro herbruikbaar, isolerend, vochtregulerend en er zitten geen chemicaliën in die je kunt inademen binnenshuis.”

In de zomer blijft een huis van stro koel, omdat de hoge massa van het stro niet snel opwarmt. Wanneer het buiten afkoelt, geeft het stro weer warmte af. Hierdoor is het energiebesparend. Stro is hierin overigens niet uniek. Meer materialen zijn geschikt om mee te bouwen, maar stro is een restmateriaal. Stro blijft over bij de oogst van granen.

Kalkhennep

Wanneer je hennepvezels met kalk mengt, krijg je het plantaardige bouwmateriaal kalkhennep. Hiermee kun je buitenmuren, vloeren en daken bouwen en wanden van bestaande muren isoleren. Om een huis van kalkhennep te bouwen, maak je gebruik van een houtskelet. Het mengsel van kalk en hennep breng je aan en vervolgens moet het drogen. Na het drogen omhult de kalkhennep het houten skelet. Er zijn verschillende technieken die je zowel voor nieuwbouw als bij renovatie kunt gebruiken.

Kalkhennep werkt energiebesparend en net zoals bij strobouw kan een huis van kalkhennep zelf vocht reguleren, waardoor er een goed binnenklimaat ontstaat. Het verschil tussen kalkhennep en stro zit hem volgens Wouter niet enkel in het materiaal. “Kalkhennep heeft als voordeel dat er kalk in zit en dat is minder gevoelig voor schimmel en het is geluidsisolerend. Zo zijn er in Scandinavië zelfs geluidsschermen van kalkhennep gebouwd langs de snelweg. Het nadeel is dat kalk wel een grotere milieubelasting heeft dan stro en de isolatiewaarde ligt iets lager.”

Houtskeletbouw

Bij strobouw en kalkhennep kun je gebruik maken van een houten constructie. Houtbouw is al eeuwenoud en vooral bekend van het typische vakwerk. Hout wordt gebruikt omdat het duurzaam, herbruikbaar en licht in gewicht is. Houtskeletbouw kan deels in de fabriek geproduceerd worden, dat heet prefab. De voordelen van prefab bouwen zijn een snellere bouwtijd, lagere kosten en geen last van weersomstandigheden tijdens de bouw. Vocht is de grootste vijand van hout, omdat het dan kan gaan rotten. Het is daarom van groot belang dat wanneer je met hout werkt, het droog blijft tijdens het bouwen.

Niet iedereen heeft de mogelijkheid om van de grond af aan een nieuw huis op te bouwen. Toch is het nooit te laat om met stro of kalkhennep aan de slag te gaan. Een aanbouw met een houten skelet kan met stro of kalkhennep worden gevuld. Er zijn ook al voorbeelden in Nederland waarbij er gerenoveerd wordt met deze duurzame materialen. Bakstenen binnenmuren kun je namelijk gewoon vervangen door een strowand of muur van kalkhennep. Een traditionele wand is ongeveer 38 cm dik, een strowand circa 42 cm en een wand van kalkhennep varieert gebruikelijk tussen de 30 en 40 cm. Hiermee creëer je dus een mooie combinatie tussen een traditioneel huis en een ecologisch huis zonder te veel ruimte te verliezen.

Wat kost het bouwen met duurzame materialen?

De kosten van een strohuis of een woning van kalkhennep hangen af van factoren zoals het ontwerp, de grootte en afwerking. Wanneer je zelf een strohuis bouwt, is het goedkoper dan wanneer je het laat bouwen. Strobouw Nederland geeft als grove indicatie voor een vrijstaande strowoning bouwkosten van € 1500 per vierkante meter, inclusief BTW en exclusief bijkomende kosten voor bijvoorbeeld een architect of adviseur. Stro zelf is goedkoop, maar de verwerking en de afwerking zorgen voor de kosten. De kosten voor kalkhennep hangt af van de situatie, maar ook hierbij is het product goedkoop. Per kubieke meter wordt een richtprijs gehanteerd van € 240 per kubieke meter, exclusief BTW en zonder bijkomende kosten als levering en plaatsing.

Dit artikel is eerder verschenen in Groener Wonen editie 1 2020. Meer lezen? Bestel Groener Wonen ook online via Vipwinkel.nl.