Een groen dak ziet er niet alleen mooi uit maar is ook nog eens heel nuttig. Met een begroeid dak help je de biodiversiteit en ontlast je het riool. Ook houdt de vegetatie je huis in de zomer koel en in de winter juist warm. Het loont dus de moeite om je dak beplanten met groen. Of je haakt in op de trend die is overgewaaid uit Engeland en je kiest voor een bruin dak!
Een groen dak, ook wel een vegetatiedak genoemd, is een dak waarop levende vegetatie wordt geplant. Dit kan variëren van eenvoudige sedumbeplanting (vetplanten) tot uitgebreide daktuinen met struiken en zelfs bomen. Groene daken bestaan meestal uit verschillende lagen: een waterdichte laag, een wortelwerende laag, drainage, substraat en beplanting. Omdat deze lagen samen behoorlijk wat wegen is het belangrijk om van te voren goed onderzoek te doen naar de draagkracht en de kwaliteit van je dak. Het is verstandig om voor dit onderzoek en voor de aanleg een deskundige in te schakelen.
Varianten
Er zijn drie soorten groene daken:
1.Extensief groen dak
Dit type dak is licht en heeft weinig onderhoud nodig. Het wordt vaak begroeid met sedum en andere vetplanten die bestand zijn tegen droogte.
2.Intensief groen dak
Dit dak lijkt op een volwaardige tuin en kan zelfs bomen en paden bevatten. Het is zwaarder en vraagt meer onderhoud.
3.Semi-intensief groen dak
Een combinatie van extensieve en intensieve daken, met meer variatie in beplanting.
Niet alleen maar mooi
Het belangrijkste voordeel van een groen dak is misschien wel het uitzicht. Het is prettig om bijvoorbeeld vanuit het slaapkamerraam uit te kijken op een bloeiend dak van de uitgebouwde keuken of de schuur. Maar een groen dak is niet alleen maar mooi, je bewijst er de natuur ook een dienst mee. Met een groen dak verbeter je de biodiversiteit. Dit is natuurlijk ook afhankelijk van het type beplanting dat je kiest. Vlinders, bijen en andere insecten zijn blij met inheemse bloemen en planten waar ze voedsel vandaan halen. Vogels komen weer op de insecten af en soms ook op de zaadjes die de planten produceren. Beplanting biedt ook beschutting aan insecten en vogels.
Een ander belangrijk voordeel is het bufferen van water. Tijdens hoosbuien raakt ons riool overbelast en de vele betegelde achtertuinen en straten doen dan meer kwaad dan goed. Een groen dak zorgt ervoor dat het water niet in één keer op het riool wordt geloosd. Hemelwater wordt deels opgenomen door de dakbedekking en via verdamping verdwijnt het deels weer in de lucht. Het restant wordt via de regenpijp langzaam afgevoerd richting het riool wat de piekbelasting vermindert. Heb je een groene tuin, dan kun je de regenpijp ook afkoppelen en het regenwater in je borders laten stromen.
Lekker koel
Onder een groen dak kan je woning tot wel vier graden koeler blijven in vergelijking met een gewoon dak. Dat is comfortabel en het kan energie beparen omdat je bijvoorbeeld geen airconditioning nodig hebt of deze minder hard hoeft te werken. In de winter zorgt de beplanting er juist voor dat de warmte niet verloren gaat. Een bijkomend voordeel is dat de dikke laag dakbedekking ook geluidwerend is. Je hebt dus wat minder last van geluidshinder.
Vaak vergeten: de combinatie met zonnepanelen
Misschien denk je: ‘Ik leg mijn platte dak liever vol met zonnepanelen!’ Begrijpelijk, maar de combinatie groen dak en zonnepanelen is in veel gevallen ook mogelijk en zelfs aan te raden. Een groen dak houdt je dak koeler en dat is gunstig voor het rendement van de zonnepanelen. Gemiddeld kun je 10 procent meer rendement halen uit je zonnepanelen op een groen dak. Bijkomend voordeel is dat je zonnepanelen iets minder snel slijten en ook je dakbedekking gaat wat langer mee als je er planten op hebt staan. Wel is het belangrijk dat je dak sterk genoeg is om zowel planten als zonnepanelen te kunnen dragen. Laat je goed adviseren door een deskundige.
Subsidies
De aanleg van een groen dak kost naar schatting tussen de 50 en 100 euro per vierkante meter, afhankelijk het type beplanting dat je kiest. Bij deze prijs is uitgegaan van het zelf aanleggen van het dak. Besteed je dit uit, dan wordt het uiteraard duurder.
Daar staat tegenover dat sommige gemeentes en waterschappen subsidie verstrekken. Op de site van Milieu Centraal staat een handige tool waarbij je kunt checken of jouw gemeente of waterschap meedoet.
Betere luchtkwaliteit
Een groen dak verbetert ook de luchtkwaliteit. Planten filteren fijnstof en CO2 uit de lucht, wat bijdraagt aan een schonere lucht. Nu is het wel zo dat vooral bomen fijnstof en CO2 opnemen en die vind je nauwelijks op daken dus het effect is beperkt. Bovendien vind je fijnstof vaak dichter bij de grond. Al met al helpen groendaken wel mee aan een betere luchtkwaliteit. Dit is zeker het geval in gebieden waar weinig ruimte is voor tuinen en begroeiing op de grond.
Groen dak niet zaligmakend
Er kleven wel wat nadelen aan een groen dak. Zo vraagt de aanleg veel materiaal, voornamelijk omdat de dakconstructie heel stevig moet zijn. Daarom is het slim om een groen dak op nieuwbouw te leggen waarbij de aannemer bij de bouw van het huis al rekening houdt met de komst van het groen dak. Voordeel is wel dat de dakbedekking langer meegaat omdat het materiaal door de beplanting wordt beschermd tegen weer en wind.
Bij hoosbuien is er het voordeel dat de groene daken water kunnen bufferen maar in perioden van grote droogte zijn groene daken weer in het nadeel. Ze nemen dan kostbaar water op dat direct ook weer verdampt. Een ander nadeel is dat een groen dak muggen kan aantrekken en mocht je dak toch gaan lekken, dan kan het lastig (en dus duur) zijn om je dak te repareren.
In de jaren 80 van de vorige eeuw is in het Verenigd Koninkrijk het bruin dak ontstaan met het idee om verloren natuurgebieden wat te compenseren. Een bruin dak klinkt niet aantrekkelijk maar dat kan het wel zijn.
In tegenstelling tot een groen dak wordt een bruin dak niet beplant, maar voorzien van een substraat laag van aarde en bijvoorbeeld grind en organisch materiaal. Hier wordt in principe niets in geplant, vandaar de naam bruin dak. Maar een dergelijk dak blijft niet bruin want er ontstaat spontaan vegetatie omdat je braakliggend grond, met alles wat daarin leeft aan planten(zaden) en diertjes, naar je dak verplaatst.De beplanting is daardoor wel wat ruiger dan wanneer je voor sierplanten kiest, maar het heeft een natuurlijke uitstraling en trekt veel insecten, vogels en andere dieren aan. Dit maakt ze bijzonder geschikt voor het stimuleren van biodiversiteit in stedelijke gebieden. Milieu Centraal meldt dat bruine daken vooral veel vogels trekken die broeden op zanderige grond. Je moet dan denken aan plevieren en de zwarte roodstaart.
Wat is het beste?
Ten opzichte van een groen dak is een bruin dak goedkoper omdat er geen beplanting nodig is. Ook is het onderhoud vaak minder omdat je bijvoorbeeld geen onkruid hoeft te wieden. Soorten die de overhand nemen zou je wel wat kunnen uitdunnen ten gunste van de wat kwetsbaardere planten. Je hebt verder ook geen speciaal ontwerp nodig omdat je de natuur het werk laat doen.
Als nadeel zou je kunnen noemen dat een bruin dak minder mooi is omdat het in eerste instantie alleen uit een laag aarde bestaat die tijd nodig heeft om tot ontwikkeling te komen. Maar na wat malse regenbuitjes zie je al snel een groene waas ontstaan. Een ander nadeel is dat een bruin dak wel water opneemt maar de buffercapaciteit is minder dan bij een groen dak dat voorzien is van een speciale drainagelaag.
