Iedere dag gebruiken we heel wat materialen en producten die allemaal een milieu-impact hebben. Niet altijd staan we daarbij stil, tot je je ineens afvraagt: ‘Hoe duurzaam is dit eigenlijk?’. 

Een theezakje

Thee is na water de meest energiezuinige dorstlesser. Precies genoeg water koken is het duurzaamst. Water weggooien is niet alleen zonde van het water, maar ook van de energie die nodig is om het te koken. Als je vaak thee drinkt is het van belang om thee te kopen die met zo weinig mogelijk materiaal is verpakt. Gebruik zo weinig mogelijk losse theeblaadjes wanneer je daar thee mee zet. Spoel het zeefje af met koud water of was het af bij de rest van je vaat. Zo verspil je minder water. Gebruikte theezakjes mogen bij het gft-afval, net als gebruikte koffiepads. Koffiedik en theeblaadjes leveren jaarlijks maar liefst 88 miljoen kilo composteerbaar materiaal op.

Een boeketje

Een bosje bloemen is fleurig, maar niet altijd goed voor het klimaat. Om een lage impact te veroorzaken, zaai je je eigen bloemen of pluk je ze in een pluktuin. Een boeketje uit de winkel kan van ver komen, heeft in een kas gestaan op potgrond waar veen in zit en is verlicht en verwarmd. Vaak worden er bij de teelt ook veel gewasbeschermingsmiddelen gebruikt. Vraag je bloemist daarom of de bloemen van Nederlandse bodem komen of, nog beter, of ze biologisch zijn geteeld.

Gooi bloemen bij het GFT-afval en niet op je composthoop. Alleen biologische bloemen of bloemen uit je eigen tuin mag je composteren.

Een elektrische fiets

Als je voor afstanden tot 10 kilometer de auto laat staan en een elektrische fiets gebruikt, stoot je veel minder CO₂ uit en beweeg je meer. Daarnaast is een elektrische fiets goedkoper in aanschaf en onderhoud dan een auto. Vanwege het productieproces is de accu het meest milieubelastende onderdeel van een elektrische fiets. Laad je accu niet te vaak met een snellader op, dit kost veel energie. Breng je afgedankte accu naar een recyclepunt.

Een glas

De duurzaamheid van glas is moeilijk te bepalen. Glas wordt gemaakt van zand, soda en kalk wat op zich geen schadelijke materialen zijn. Deze worden echter verhit tot 1500 °C, wat veel energie kost. Daarnaast is glas een zwaar materiaal om te vervoeren waardoor het transport meer energie kost dan bijvoorbeeld plastic. Het voordeel van glas is wel dat het vaak gerecycled kan worden en dat je het zelf ook meerdere malen kunt gebruiken.

Een thermosfles

Voor het maken van een kunststof beker of (thermos)fles zijn meer grondstoffen nodig dan voor de wegwerpbeker die je meekrijgt bij een koffiezaakje. Daar staat tegenover dat je je eigen beker of fles vaker gebruikt en deze langer meegaat. Na 25 keer gebruiken heb je al milieuvoordeel uit je beker van siliconen of hard plastic. Gebruik je een metalen beker, dan heb je milieuvoordeel na 60 keer gebruiken. Was je je herbruikbare producten af met koud water, dan spaar je nog meer energie.

Bamboe

Kleding, servies en zelfs muurbekleding, bamboe zie je op steeds meer plaatsen. Bamboe is een plant die snel groeit en de teelt is duurzamer dan die van katoen. Een prima oplossing voor kleding dus! Of toch niet?. Om er stof voor kleding van te maken worden vaak schadelijke chemicaliën gebruikt. Staat er ‘viscose’ op het label? Dan is het kledingstuk hoogstwaarschijnlijk op een milieuonvriendelijke manier gemaakt.

Een treinritje

Het is lastig om te bepalen hoe duurzaam een vervoersmiddel is. Zeker omdat het afhankelijk is van de afstand die je aflegt, op welke tijd je reist en of je bijvoorbeeld in de file staat. Sinds 2017 is de NS bijna helemaal CO₂ neutraal, dit komt omdat de treinen op groene stroom rijden. Wanneer je reist tijdens de daluren is dat het milieuvriendelijkst. Dit komt omdat er net zoveel materieel wordt gemaakt als nodig is tijdens de spitsuren. Hoe minder mensen er dus reizen tijdens de spits, hoe minder materieel er gemaakt hoeft te worden. Dat bespaart grondstoffen en energie!

Een aardappel

De biologische aardappel van Nederlandse bodem is een duurzaam voedingsmiddel. De druk op het milieu ligt lager dan bijvoorbeeld bij rijst of pasta. Voor de teelt is weinig energie nodig en de opbrengst per hectare is hoog. Bijkomend voordeel van een Nederlandse aardappel is dat deze niet van ver hoeft te komen. Wel staan aardappelen in de top 5 van meest verspilde etenswaren. Dit kun je voorkomen door ze donker en koel te bewaren. Ook het afwegen van de juiste hoeveelheid voor het koken helpt mee. Biologische aardappelen zijn de meest duurzame keuze want in de reguliere teelt worden behoorlijk wat chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt.

Een boterham

Brood bakken kost energie en grondstoffen. Het is energiezuiniger om brood bij de bakker of supermarkt te kopen, dan om zelf brood te bakken. In vergelijking met vlees, hebben graanproducten een betere milieuscore. Neem je een boterham mee in een trommeltje en gooi je niet te veel brood weg? Dan is de milieu-impact uiteraard nog lager. Volkoren tarwebrood warmt de aarde minder op en scoort beter op landgebruik, bodemverzuring en zoetwatervermesting dan witbrood. Het heeft dus een kleinere CO₂-voetdafdruk. Beter voor je lichaam en voor het milieu!

Het internet?

E-mails sturen, een vergadering bijwonen via Zoom en even snel iets opzoeken: het kost allemaal energie. In 2019 stootte de digitale wereld zo’n 3,7% van alle emissies uit. Dat is ongeveer evenveel als de luchtvaart. Dit komt omdat er grote datacenters zijn waar alles moet worden opgeslagen. Ook gebruiken de elektrische apparaten energie. Consumenten kunnen kleine aanpassingen maken in hun internetgebruik zoals het uitzetten van ‘automatisch aanvullen’ bij een zoekopdracht, regelmatig postvakken leegmaken en alleen bestanden bewaren wanneer dit echt nodig is. Verkort bijvoorbeeld ook je vergaderingen en schakel apparaten altijd volledig uit. Dat zorgt voor een langere levensduur en kost minder elektriciteit.

Bronnen: Europees Milieuagentschap (EEA), Milieu Centraal, Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) , Voedingscentrum

Dit artikel verscheen in Groener Wonen 02-2024.