Hulp nodig bij het verduurzamen van je huis? In Tilburg helpen zes gepensioneerde inwoners van de gemeente graag een handje. Met de expertise van een architect én de handige handjes van eerdere timmermannen, is menig jaren 30-woning in de oude stadswijken geïsoleerd. Maak kennis met stichting De Klimaatklussers.

Zes gepensioneerde mannen vragen om advies en hulp bij het verduurzamen van je huis? In Tilburg kan het. Hier zijn De Klimaatklussers
actief, opgericht door gepensioneerd architect Frans Bedaux (75). “Ik had een erebaan bij de huurcommissie, maar dat zat erop”, vertelt hij.

“Ik verveelde me gigantisch, lag er zelfs wakker van. Toen heb ik een vriend van me – Ad van Wereld – gebeld of het een idee was om mensen te helpen en adviseren bij het verduurzamen van hun huis. Hij aarzelde even, maar na twee weken was hij om en begonnen we hier in Tilburg stichting De Klimaatklussers.” De groep bestaat nu uit een architect en andere gepensioneerden met een verleden in de bouw. Doorgewinterde ervaringsdeskundigen dus.

Tilburgse poorten

Inwoners van de gemeente Tilburg mogen een beroep doen op de vrijwilligers van de stichting voor advies en hulp bij het verduurzamen
van hun woning. Daarbij gaat het vooralsnog alleen om koopwoningen. Bovendien richten de vrijwilligers zich vooral op huiseigenaren voor wie het financieel lastig is om een aannemer in te huren. De verduurzamingsslag is hard nodig in Tilburg en dus is de expertise van de stichting zeer gewenst. Veel huizen zijn gebouwd in de jaren 20 en 30 van de vorige eeuw. Ook nog eens op karakteristieke wijze,
zegt Frans. “Hier heb je de kenmerkende Tilburgse poorten, die tussen rijtjeshuizen staan. De gevels zijn slecht geïsoleerd. Vaak is het zelfs maar één muur, dat is lang niet genoeg en er trekt veel kou doorheen.” De Klimaatklussers hebben hier dus het meeste werk aan.

Ook dakisolatie brengen de klussers vaak aan. “Alle warmte ontsnapt via het dak. Isoleer je het dak, dan gebeurt dat niet meer.” Als mensen een beroep doen op de expertise van Frans en zijn compagnons, gaat Frans langs als ze enkel advies willen. “Als de bewoner hulp wil bij het isoleren van het huis, dan komen de mannen met een achtergrond in de bouw in actie.”

De huiseigenaar is verantwoordelijk voor het isolatiemateriaal. De klussers helpen bij het aanbrengen daarvan. Zo hebben in Tilburg een aantal gevels de broodnodige isolatie gekregen, maar ook daken en ramen zijn in een aantal huizen van een upgrade voorzien. “Sommigen weten niet dat dubbelglas ook niet goed isoleert. HR++-glas doet dat wél. Met achterzetramen kun je op een simpele, goedkope manier je ramen isoleren”, aldus Frans. Al blijven gordijnen ook nodig. “Dat houdt warmte tegen. Doe je gordijnen alsjeblieft niet voor, maar achter de radiator. Ik zie het nog veel te vaak fout gaan. Je stookt anders voor Jan met de korte achternaam.”

Stijgende gasprijzen

Ook aangeschoven is Toon Buitinck (71), voormalig boekhandelaar. “Maar”, voegt hij snel toe, “met een verleden in de installatie van cv-ketels. Dat heb ik in de jaren 60 een paar jaar gedaan.” Hij was zelf één van de eersten die de stichting om hulp vroeg bij het verduurzamen van zijn woning. “Ik heb een huis uit 1912, dus de isolatie was zeer slecht. Hier hebben ze bijna alles gedaan, waaronder de gevel. Ik vond het
een prachtig initiatief en besloot me aan te sluiten bij het groepje deskundigen.”

Door zijn huis te isoleren, bespaarde Toon meer dan dertig procent op zijn energie. De heren hebben het druk sinds de gasprijzen in september explosief stegen. Door corona is dat echter wat gaan liggen. “Maar het loopt nog aardig door. We hebben nu zo’n twee à drie projecten per maand. Frans gaat dan langs om advies te geven en indien nodig komen na de aanschaf van de materialen de anderen in actie”, zegt Toon.

De meest schrijnende situatie die ze ooit hebben meegemaakt? “Het is veel van hetzelfde”, verzucht Frans. “Veel huizen hebben een G-label. Daar is echt veel nodig om te isoleren. Van gevel tot het dak, daar moet alles aangepakt worden. Je ziet het veel in de oude wijken hier in Tilburg. Het is dankbaar werk om die mensen te helpen. Energiearmoede is steeds meer een ding, zeker gezien de hoge gasprijzen van de laatste maanden.” Toon vult daarbij aan: “We merken ook dat bewoners het heel fijn vinden om wat extra handjes te hebben in hun missie naar een duurzame woning.”

Klimaatklussers omarmd

De stichting wordt omarmd in Tilburg. Zo heeft de gemeente subsidie beschikbaar gesteld, waarmee onder andere gereedschap en een bouwsteiger is ingekocht. Een prachtig gebaar, vinden ze, maar toch zou Frans graag zien dat de gemeente vaker water bij de wijn zou doen. “De processen om over te gaan tot verduurzaming zijn soms heel complex. Neem nou het isoleren van een voorgevel. Dan moet er in sommige gevallen een aanpassing komen in het bestemmingsplan, omdat de voorgevel nog geen halve meter wordt opgeschoven. Daar gaat dan vervolgens maanden overheen. Ik begrijp dat echt niet. Wees als overheid flexibel en stuur iemand uit het gemeentehuis naar de woning toe om de situatie te beoordelen.” Makkelijker en sneller, vindt hij. Zet dit initiatief zich ook door in andere gemeenten? “Wij moeten in de gemeente Tilburg opereren, omdat we een collectieve verzekering hebben via de gemeente.”

Wel geeft Frans online cursussen over zijn ervaringen met de stichting. Laatst gaf hij een cursus aan de Vereniging Wijkbelangen Prinsejagt 3 in Eindhoven. “Zij hebben een buurtcomité duurzaamheid. Een soortgelijk initiatief als de onze, maar dan in hun wijk.” De Tilburger vindt dat het Eindhovense plan in meer wijken in de rest van Nederland navolging moet krijgen. “Zo concentreer je het op de wijken, waar de mensen elkaar goed kennen en waar vaak hetzelfde type huizen staat. In de stad is de dichtheid groot en vaak is de staat van de woningen
niet om over naar huis te schrijven.” Ook zouden De Klimaatklussers graag in huurwoningen willen helpen met duurzaamheid. “Daarover hebben we binnenkort met de gemeente een gesprek. Kijken wat mogelijk is.”

Voucher

Maar hoe kun je op grote schaal huizen isoleren? Welke rol kan de overheid hierin spelen? Huishoudens moeten immers wel gestimuleerd worden om de stap te maken om hun woning te verduurzamen. Frans en Toon denken dat subsidie in de vorm van een voucher een stimulans kan zijn. “Laat de hoogte van een voucher afhangen van het energielabel. Bij een G-label krijg je, ik noem maar wat, 2000 euro. En dan bouw je dat zo af. Van die voucher kunnen huishoudens bouwmaterialen kopen.” Tilburgers kunnen de hulp van de stichting De KlimaatKlussers inschakelen door het contactformulier op hun website in te vullen. Voorlopig zijn De Klimaatklussers nog niet klaar en ze denken dan ook nog zeker niet aan stoppen. “Zolang wij hier plezier in hebben, gaan we door. Een eventuele opvolger? We zijn ze druk aan het klaarstomen”, aldus het tweetal.

Dit artikel is eerder verschenen in Groener Wonen 01 2022
Foto’s: Jelle van Wijk