Je staat op het punt om je woning te verduurzamen, maar uit je omgeving krijg je allerlei redenen om het niet te doen. Het kan best ontmoedigend zijn om bedolven te worden onder aannames en vooroordelen. Daarom zijn wij met Milieu Centraal aan de slag gegaan met een aantal veronderstellingen over het verduurzamen van je woning.
1. ‘Overstappen van gas naar elektriciteit maakt voor het milieu niks uit want stroom wordt niet duurzaam opgewekt.’
Je kunt als consument kiezen voor groene stroom, dit is stroom die afkomstig is van duurzame energiebronnen zoals zon, wind, waterkracht en biomassa. In Nederland is er veel meer vraag naar groene stroom dan dat er wordt opgewekt. Dus gebruiken energiemaatschappijen een GvO (Garantie van Oorsprong). Dit betekent dat er ergens in Europa groene stroom is opgewekt die middels een GvO wordt verkocht. In veel gevallen betreft het energie uit waterkrachtcentrales in Scandinavië. Deze centrales bestaan al lang en zorgen dus niet voor nieuwe groene stroom. Alleen het certificaat dat daarbij hoort wordt verhandeld. Kies je voor groene stroom in de verwachting dat er ook meer groene stroom wordt opgewekt of dat er actief wordt geïnvesteerd in nieuwe groene energiebronnen, dan kun je het beste kiezen voor een energieleverancier die stroom uit Nederlandse zonne- en windenergie kan leveren. Deelnemen aan een lokaal zonnestroom- of windenergieproject kan ook, of je legt zelf zonnepanelen op je dak. Zuinig met energie omspringen is altijd een goed idee want ook zonnepanelen en windmolens belasten het milieu. Bijkomend voordeel van deze energiebronnen in eigen land is dat we minder afhankelijk worden van energie uit het buitenland.
2. ‘Mijn huis verduurzamen gaat veel tijd en inspanning kosten. Al die verbouwingen zijn vervelend en ik wil niet dat er dagenlang werklui door het huis lopen.’
Hoeveel tijd de installatie kost is afhankelijk van de maatregel die je gaat nemen. Het isoleren van de vloer en het dak is meestal binnen twee dagen gepiept, het isoleren van de spouw kan soms al binnen een halve dag en glas kan binnen een dag vervangen worden. Deze laatste twee klussen gebeuren vanaf de buitenkant van het huis waardoor de werklui niet naar binnen hoeven. Voor het isoleren van de vloer moet men wel naar binnen maar gebeuren de handelingen voornamelijk in de kruipruimte. Als je het dak wilt isoleren dan hoef je tegenwoordig niet eens je zolder zelf op te ruimen; steeds meer bedrijven bieden het aan als service. Voor de installatie van een warmtepomp kan je twee tot vier dagen rekenen, afhankelijk van het type pomp dat je kiest. Een hybride warmtepomp moet geïnstalleerd worden op de plek van je cv-ketel en dus moeten de monteurs toegang hebben tot je huis. De buitenunit komt op het dak of in de tuin.
In de meeste gevallen kunnen zonnepanelen binnen een dag geïnstalleerd worden, afhankelijk van het type dak en de hoeveelheid panelen die je gelegd wilt hebben. Het is handig om bepaalde verbouwingen en installaties te combineren. Het is bijvoorbeeld interessant om een douche-warmteterugwinning (wtw) te installeren wanneer je de badkamertegels gaat vervangen. Bij het plaatsen van een dakkapel is het slim om meteen de isolatie van je dak te verbeteren. Ook kan je werkzaamheden aan verschillende vloeren in je huis combineren. Check ook even of je bij één bedrijf meerdere klussen kunt onderbrengen. Dit is vaak goedkoper dan het verdelen van klussen over verschillende bedrijven in verschillende periodes. Ook heb je niet steeds opnieuw werklui over de vloer. Het kan je tijd, kosten en gedoe schelen.
3 ‘Zonnepanelen zijn voor mij niet interessant want ik ga over een paar jaar verhuizen.’
Zonnepanelen kunnen ongeveer vijfentwintig jaar effectief energie opwekken. De levensduur van de omvormer is twaalf jaar. Gemiddeld heb je de panelen na acht jaar terugverdiend. Dit is natuurlijk afhankelijk van de stroomprijs en de hoeveelheid zonuren die we krijgen. Nu is het nog zo dat je de hoeveelheid stroom die je opwekt van je energierekening mag aftrekken. Deze salderingsregeling wordt waarschijnlijk vanaf 2025 afgebouwd.
Als je gaat verhuizen dan is het mogelijk om de panelen en omvormer mee te nemen (mits je nieuwe dak geschikt is). Het kan echter erg duur zijn om de panelen te ontkoppelen, vervoeren en vervolgens weer te installeren. Meestal is het voordeliger om ze door te verkopen aan de nieuwe eigenaar. Bovendien verbeteren de panelen het energielabel van het huis waardoor de verkoopprijs zal stijgen.
4 ‘Een warmtepomp is een lage-temperatuurverwarming waardoor het in huis nooit aangenaam warm wordt.’
Een warmtepomp bereikt temperaturen van 35 tot 55 graden. Een cv-ketel staat afgesteld op 60 tot 80 graden. Bij de aanschaf van een warmtepomp is het belangrijk dat je huis voldoende geïsoleerd is. De lage temperaturen kunnen de kamer alleen effectief verwarmen als er weinig warme lucht ontsnapt. ‘Low H2O’ radiatoren zijn speciaal ontwikkeld voor lage temperaturen en halen meer potentieel uit de warmtepomp. Om diezelfde reden is ook vloerverwarming een aanrader. Zodra je warmtepomp effectief en efficiënt zijn werk kan doen, kost het weinig energie om je huis continu op dezelfde temperatuur te houden. Zo kun je een behaaglijk warm huis combineren met een lage energierekening.
5 ‘Om kosten te besparen laat ik de warmtepomp installeren door een handige kennis.’
Eigenhandig een warmtepomp installeren wordt niet aangeraden en het is de vraag of het echt voordeliger is. Voor het uitvoeren van een duurzaamheidsmaatregel kun je gebruik maken van een landelijke isolatiesubsidie voor huiseigenaren (ISDE-subsidie). Deze subsidie krijg je enkel wanneer de werkzaamheden uitgevoerd zijn door een bedrijf. De factuur en het betaalbewijs staan wel op jouw naam. Dat betekent dat je de subsidie pas aan kan vragen nadat je betaald hebt.
Het installeren van een warmtepomp is vakwerk en (kleine) installatiefoutjes vergroten de kans op een defect waardoor de pomp niet optimaal presteert of de levensduur van de warmtepomp wordt verkort. Uiteindelijk kun je meer geld kwijt zijn aan reparaties dan nodig is.
6 ‘Om te verduurzamen stap ik van gas over op een pelletkachel.’
De houtpellets van een pelletkachel hebben een hogere verbrandingswaarde dan normaal stookhout. Dat betekent dat een kachel met pellets langer zal branden dan een reguliere houtkachel en er dus minder bomen gekapt hoeven te worden voor dezelfde hoeveelheid energie. Het verschil met een open haard is aanzienlijk. Bij een pelletkachel wordt 85 procent van de energie uit hout nuttig gebruikt voor warmte, bij een open haard maar 10 procent!
Maar er bestaat discussie over de vraag of een pelletkachel echt duurzaam is. Bij de verbranding komt fijnstof vrij en hoe intensiever je de pelletkachel gebruikt, hoe meer fijnstof er in de lucht komt. Dat is vervelend voor jezelf maar ook voor je buren. Zeker bij windstil of mistig weer. Is de pelletkachel bedoeld als sfeerverwarming, dan kun je die uitlaten bij deze weersomstandigheden, maar is het je hoofdverwarming, dan heb je geen keus en moet je wel pellets stoken. Staan er veel pelletkachels en houtkachels in je wijk, dan kan dit voor veel overlast zorgen.
Bij de verbranding van hout komt CO2 vrij, maar bij de groei van bomen wordt CO2 opgenomen. Je zou kunnen zeggen dat hout dus CO2 neutraal is. Wel is het belangrijk dat de bossen goed worden beheerd en dat de gekapte bomen direct worden vervangen door nieuwe aanplant. En dan nog duurt het jaren voordat een boom volwassen is en de CO2 opnieuw is opgeslagen in de bomen. Bij het kappen, produceren van de pellets en het transport komt uiteraard ook CO2 vrij. Sinds 2020 is de subsidie op pelletkachels afgeschaft en wordt een warmtepomp als een duurzamere keuze gezien. Hier wordt wel subsidie op gegeven.
7. ‘Als ik mijn huis goed ventileer, verlies ik te veel warmte en moet ik meer stoken.’
Een goede ventilatie is essentieel voor elke woning. Door te ventileren zorg je dat vochtige en vervuilde lucht wordt afgevoerd naar buiten. Daarmee creëer je een gezond binnenklimaat. Natuurlijke ventilatie ken je vast: dat doe je door de ramen op te zetten. Al is dat niet altijd handig, want als je aan het stoken bent wil je die energie natuurlijk in huis houden. Ventilatie met warmteterugwinning (WTW) is dan een goede optie. Hiermee houd je de warmte in huis terwijl je vieze lucht naar buiten afvoert. De warmte die daarin zit verwarmt de frisse lucht die naar binnen komt weer. Er zijn diverse mogelijkheden om wtw-ventilatie toe te passen. Bijvoorbeeld per ruimte of centraal voor je hele woning.
